“Tekenen in lockdown”, een ontroerende getuigenis van een bijzonder jaar

Posted By Frederic De Meyer

Wat doet een mens die door bijzondere omstandigheden, waar hij geen grip op heeft of kan hebben, opgesloten wordt in zijn eigen thuis? Zijn hoofd tegen de vier muren knotsen in een optie. Iets constructiever is om aan het tekenen te slaan. Om frustraties van zich af te werpen, een boodschap de mensheid in te sturen, of zichzelf gewoon te troosten. Het is een vorm van vrijheid, zij het een beperkte.

Alhoewel…

Zo beperkt nu ook weer niet. Tijdens de lockdown lanceerde het S.M.A.K. een open call naar eenieder, kunstenaar of niet, jong of oud, om hun ervaring en gevoelens tijdens de lockdown in de vorm van tekeningen te delen. Een selectie hiervan verscheen in boekvorm. En wat voor een bijzondere getuigenis vormt dit boek -en de gelijklopende tentoonstelling in het museum.

Een bond allegaartje, dat wel, maar dat maakt het geheel juist zo ontroerend. Bij sommige tekeningen voel je angst, benauwdheid, claustrofobie, al overheerst het negatieve sentiment niet overweldigend, je vindt er evenveel hoop, humor, zelfrelativering. Plikplok door elkaar, het centrale thema behoeft geen thematische aanpak. Geen categorisering naargelang leeftijd, stijl of kunde. Het virus maakt geen onderscheid, dit boek evenmin. Zoek niet naar welke kunstenaar welk werk gemaakt heeft, tenzij je aan het tellen slaat tussen de lijst van kunstenaars op de laatste pagina’s, en dan de pagina’s begint te tellen. Het is van geen tel. Wat heerst is het gevoel, rauw, ongenaakbaar, vaak ontbloot van alle franje. De ruwe mens, opgesloten in een getrouwe, maar opgelegde ruimte.

Het wrikt, het steekt, het benauwt. Dat zeker. Maar vreemd genoeg biedt het ook nieuwe opportuniteiten. Om zich te uiten, om vorm te geven aan een gevoelswereld die nooit voldoende ontgonnen kan worden. “Het beschrijft geen historische periode, maar het toont kwetsbare sporen van kunstenaars en niet-kunstenaars die in een historisch moment zijn ontstaan. Begrensd in onze beweging, maar grenzeloos in onze verbeelding”, schrijft Philippe Van Cauteren in zijn voorwoord. Mooier kon het niet verwoord worden.

Mocht een enkel boek het afgelopen jaar kunnen samenvatten, in alle complexe emoties en ongewilde onberedzaamheid die het met zich meebracht, dan deze wel. Een diepe, emotierijke duik in een bijzonder jaar.