De titel ‘Suspicious Meetings’ roept in coronatijden vanzelfsprekend allerlei associaties op. Ontmoetingen, zeker met een bepaald aantal personen, zijn in deze tijden sowieso ‘verdacht’ of op zijn minst ‘beladen’. Maar hoewel dit gegeven misschien onbewust doorheen deze reeks schemert, mogen we het allerminst zo anekdotisch opvatten, verzekert de kunstenaar ons. Johan Clarysse gebruikt het titelthema als intuïtieve, indicatieve rode draad, waarrond hij in alle vrijheid de verhaallijn van deze reeks weeft. Het levert multi-interpretabele beelden op, die van alle tijden kunnen zijn.
Een gezelschap van hoge heren dat sub rosa en bij gedempt licht beslissingen neemt voor de wereld. Ze zijn geconnecteerd door een raadselachtige, geometrische figuur die hun tijdelijke allianties in de verf zet. Het doorbreekt het schilderij op een bizarre manier en toch harmoniseert het ook. Een kussend paar, een paar dat elkaar aanraakt. Allenige figuren die lezen, in de knoop liggen met zichzelf, in de spiegel kijken. De ontmoetingen die Johan Clarysse hier ensceneert spelen zich zowel af in groep, in duo of in alle eenzaamheid. Ook met jezelf kun je een verdachte confrontatie hebben, lijkt hij te zeggen – of is het veeleer een confrontatie die doet doordenken, die de figuren leidt naar de schaduwdelen in zichzelf?
Allemaal lijken ze zich op te houden in een tussenwereld, de onbestemde halte tussen communicatie en non-communicatie. We krijgen het gevoel dat we een snapshot zien van iets wat net is gebeurd of staat te gebeuren, in elk geval voelen we ons als kijker ontoereikend om helemaal te (be)grijpen wat er aan de hand is. Clarysse creëert stills die zich ergens begeven in de slingerbeweging tussen macht en onmacht, schuld en onschuld, het normale en de abnormaliteit. Zijn benadering is per definitie non-duaal, zijn werken aarzelen, leiden je van zwart naar wit en uiteindelijk naar grijs.
Barometer
“Ik ga uit van de ambiguïteit van het bestaan”, legt Johan uit. “Ik ben nooit een zwart-witdenker geweest – we bewegen ons eindeloos tussen de polen van gelukkig en niet-gelukkig. Sommige dagen bevinden we ons in de modder, andere dagen is het leven een dankbaar geschenk. Men noemt mijn werk soms donker of somber, maar zelf ervaar ik het niet zo. Uiteraard mag iedereen erin lezen wat hij of zij wil – ik bied een bedding aan en de mogelijke associaties zijn rijk.”
“Ik las ergens: ‘kunst en cultuur zijn een barometer van de menselijke conditie, en je kunt een barometer niet kwalijk nemen dat hij slecht weer aanduidt’. Zo werkt het inderdaad: ik vertrek van beelden die ik selecteer, vaak uit films, maar daarna gaan ze een eigen leven leiden. Het schilderij schildert zichzelf, ik ben slechts het medium. Uiteindelijk dicteert het schilderij de beslissingen aan jou als kunstenaar. Hierbij word ik allicht gestuurd door de tijdgeest en door hetgeen ik meedraag in mijn persoonlijke rugzak.”
Raadselachtige helderheid
‘Gesprekken met de eindigheid’, noemt hij zijn werk wel eens, of ook ‘werken die op een heldere manier raadselachtig zijn’. Het is opvallend hoe inhoud en techniek hier parallellen vertonen. Clarysses schriftuur is schijnbaar nonchalant, de penseelstreken mogen zich tonen, doch de portretten blijven uiterst trefzeker en glashelder. ‘Elegante haperingen’, zijn het, waardoor wij na de inwaartse, kolkende beweging naar het hart van elk werk teruggebracht worden naar de oppervlakte van het canvas, naar de materie. Zo ook de taferelen zelf: er wordt onverbloemd en resoluut getoond, doch de beschouwer tast in het duister naar de precieze motieven van elke protagonist/de protagonisten. “Ik reik naar het moment waarop het schilderij haar eigen onderwerp overwint”, licht Johan toe. Naar dat punt leidt hij ons inderdaad: hij geeft het in onze handen, omdat hij zelf geen uitsluitsel wil geven over waar het schilderij haar orgelpunt bereikt. Dat beslist de kijker – thematisch en energetisch.
Gelaagd
Het is opvallend hoe in deze reeks de gelaagdheid zowel vormelijke als inhoudelijke diepgang genereert. Doorheen de transparantie tasten we naar wat zich hiervoor afspeelde, in het hoofd en het atelier van de kunstenaar. Wat blijft verborgen en wat wordt getoond? Wat krijgen we als kijker geserveerd en wat wordt ons onthouden? Is het hier dat de verdachtmaking uit de titel ontstaat? Omdat wij steeds het gevoel krijgen dat ons een of andere essentie ontgaat? “Ik blijf het fascinerend vinden wat je met verf kunt uitdrukken”, zegt Clarysse. “Zelfs in deze hoogtechnologische tijden blijft het medium schilderkunst fier rechtop staan. Je kunt er een heel universum mee oproepen, of net zaken mee verhullen. Het blijft heel gelaagd, letterlijk en figuurlijk.” Wij houden van dit oeuvre vol dubbele bodems, dat hoewel het vaak rapporteert uit de melancholieke spelonken van ons bestaan, toch ook een poëtische, soterische uitwerking heeft.
SUSPICIOUS MEETINGS – JOHAN CLARYSSE
Galerie S&H De Buck, Gent
14 maart tot 17 april 2021
www.galeriedebuck.be
- Selina De Maeyer, schilderen met licht, met het Licht - juni 15, 2024
- Eéndagsexpo: Jet de Kort toont recent werk bij SECONDroom - mei 18, 2024
- Bottelare toont kunst in mooie tuinen - mei 4, 2024
maart 13, 2021
Boeiend …….en zeker benieuwd!
maart 13, 2021
Een ode aan het medium schilderkunst. Elegante haperingen in een non-duaal universum. Om naar (uit) te kijken!
maart 13, 2021
Ik ga zeker gaan kijken. Ik vindt het altijd fascinerend en boeiend hoe een kunstenaar van een leeg canvas vertrekt en zo een nieuwe wereld van ideeën en emoties kan oproepen.