Nu te zien bij Shoobil Antwerpen: Chris Meulemans schildert de ziel van bloemen

Posted By Yves Joris

De bekende dichter-filosoof Ralph Waldo Emerson schreef ooit ‘vele ogen zien wel het veld, maar zelden de bloemen’. Een citaat waarin kunstenares Chris Meulemans zich zeker zal herkennen. Met open blik trok ze rond in het omringende groen van de stille Kempen. ‘Concrete Garden’, het resultaat van deze intimistische introspectie kan je deze dagen bewonderen in de Antwerpse Shoobil Gallery.

Een lange rij wachtenden meandert in de Antwerpse Museumstraat. De koude wordt verdreven door bekertjes koffie. Hun doel: verse koffiekoeken en broodjes om de komst van het winteruur te vieren? Hun wachttijd wordt visueel begeleid door de werken van Chris Meulemans bij Shoobil Gallery dat zich langs het wachttraject bevindt.

Bij het betreden van de galerie wordt de titel van de tentoonstelling Concrete Garden (betonnen tuin) onmiddellijk duidelijk. Haar schilderijen van planten toveren de strak witte muren om tot een artistieke stadstuin. Chris begeleidt me op onze reis naar Arcadië. Deze uitzonderlijke tijden hebben haar nog bewuster leren observeren. Als de omgeving kleiner wordt, dan kan de observatie ervan alleen maar intenser worden. Maar voor haar verwijzen de planten niet alleen naar de omringende stilte, groen is ook de kleur van ontspanning. Haar werk is een weergave van deze botanische schoonheid en tegelijk ook een verwijzing naar de maakbaarheid van de natuur. “Ik schilder niet zomaar een plant, mijn werk is een menselijke ingreep in deze natuur.”

Mensen geraken zelden verder dan de tweedeling mooi/ niet mooi

In haar werk kan je een florale ode aan de verschillende stromingen binnen de kunstgeschiedenis terugvinden. Impressionistische verbeelding vloeit over in kubistische en – bij momenten – minimalistische soberheid. In een bepaald werk lijkt het zelfs alsof Basquiat over haar schouder meekijkt. Chris bevestigt dat dit geen bewuste keuze is. Ze werkt integendeel meestal heel intuïtief en laat het resultaat afhangen van haar stemming, vertrekkend van een vaag idee. Foto’s of ander beeldmateriaal liggen vaak aan de basis van haar werk, maar ze laat de betekenis over aan de toeschouwer. “Intuïtie leidt vaak mijn penseel. Ik hou van de verschillende interpretaties van mijn werk. Net zoals poëzie dat doet bij taal. Kunst is voor mij het gevoel dat het oproept. Maar tegelijk moet kunst ook aan het denken zetten. Mensen weten vaak niet meer hoe ze naar een kunstwerk moeten kijken, geraken zelden verder dan de tweedeling mooi/niet mooi. In kunst kan je opgaan, de wereld rondom vergeten, je angsten laten verdwijnen en tot rust komen.” Meulemans’ werk kenmerkt zich door een sober, ingetogen kleurenpalet. Zelf vindt ze dat kwetsbaarheid als rode draad door haar werk loopt.

In de voetsporen van Richter en Picasso

Een viertal jaar geleden trok Chris de deuren van de Arendonkse Academie achter zich dicht. Ze mist het contact met haar collega-docenten nu wel, maar tegelijk is ze ook blij dat ze niet langer rekening moet houden met ‘dagelijkse onderbrekingen’ die haar artistieke flow verstoren. “Ik werk meestal aan een werk per dag. Ik ben overgeschakeld van olieverf op acryl. De langere droogtijd van olieverf durfde er wel eens voor zorgen dat ‘het moment’ verdween. Of ze dan begon te twijfelen aan het werk? Ze bevestigt dat twijfel net belangrijk is voor een kunstenaar. “Twijfel doet je zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Wie niet meer twijfelt, evolueert niet meer.” Naast de eerder vermelde verftechnieken experimenteerde Chris ook met fotografie en abstract werk. “Je moet uitdagingen met jezelf aangaan. Denk maar aan Richter en Picasso.”

Vrouwen kunnen geen kunst maken

Op de vraag of ze nog andere favoriete kunstenaars heeft, antwoordt ze resoluut Rosemarie Trockel. Deze Duitse kunstenares heeft net als Chris meerdere artistieke watertjes doorzwommen maar geniet momenteel toch de meeste bekendheid als conceptuele kunstenares. Chris is vooral geïntrigeerd door de reactie van Trockel op de uitspraak van de Duitse kunstcriticus Wolfgang Faust dat vrouwen geen kunst kunnen maken en zich het best kunnen houden bij het weven. Trockel reageert op deze uitspraak met haar iconische breischilderijen, waarvan ‘Cogito ergo sum’ wellicht het bekendste werk is. Ook het werk van Louise Bourgeois valt bij Chris in de smaak. Maar dit zijn natuurlijk niet de enigen. In de loop van het gesprek passeren ook Ensor, Spilliaert, Bonnard, James Whistler, Morandi de revue.

Met de werken van ‘Concrete Garden’ bewijst Chris Meulemans opnieuw een kritisch observator te zijn. Ze wil de toeschouwers de natuur tonen, maar een die tegelijk gedomesticeerd is. Haar bloemen vormen niet langer een onderdeel van de groene omgeving maar worden geschilderd tegen een (meestal) neutrale achtergrond. Of zoals we kunnen lezen op de website van Galerie Shoobil: “(…)Anderzijds refereert Chris naar het manipuleren van die natuur zoals onder andere bij de perfectie en de maakbaarheid van snijbloemen en kamerplanten. Authenticiteit, daadkracht, herstellen van balans en oplossingsgerichtheid zijn maatschappelijke idealen die Meulemans zowel in haar persoonlijke leven als in haar artistieke parcours nastreeft. (…)”

Een mooie knipoog naar Emerson: “We zien nu wel de bloemen, maar het veld is verdwenen.”

Korte biografie:
* Geboren te Turnhout, 1967
* Studeerde Fotografie en Schilderkunst aan de KDG Hogeschool en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen.
* Docent Academie Arendonk, van 1995 tot 2017
* Initiatiefnemer van Kunstruimte Praetoria in Antwerpen, 2015-2018
* Solo- en groepstentoonstellingen in Antwerpen, Sint-Niklaas, Brussel, Mechelen, Tamines, Mol, Gistel, …
* Eervolle vermelding Ronse Drawing Prize, 2018
* Deelname aan de beurs voor hedendaagse kunst ART The Hague, via Shoobil Gallery, 2019

De tentoonstelling Concrete Garden loopt nog tot 3 januari bij Shoobil Gallery.
https://www.shoobil.com/