Kruim Belgische hedendaagse kunst strijkt neer in Laarne
Het meer dan 700 jaar oude middeleeuwse Kasteel van Laarne ligt op een steenworp van mijn woning, dus ik vertrek 5 minuten voor de start van het persmoment. De zon stijgt naar het zenit en straalt bijzonder gul. ‘You should be dancing’ lees ik bij aankomst en ik voel dat mijn ogen en binnenste zich voorbereiden op een bijzondere trip.
Een handvol journalisten en kunstenaars maken hun opwachting in de pronkzaal. Kris Martin neemt het woord en kadert het ontstaan van de expo die startte na zijn ontmoeting met kasteeldirecteur Véronique Lambert op de zilverbeurs Fonfoneata. Daar speelde zij hem het idee toe om samen een expo in het Kasteel van Laarne te organiseren. Het klikte tussen de twee en wat volgt is geschiedenis die is doorvlochten met interpretatie van en dialoog met de geschiedenis, waarbij de kasteelruimtes als belangrijke betekenisgevers ten tonele verschijnen voor de deelnemende kunstenaars. Er is geen curator. Kris Martin is deelnemend kunstenaar, maar werkte samen met Véronique een intrigerend parcours uit doorheen dit prachtig bewaarde middeleeuwse slot.
Het nadir (van het Arabisch nathir, ‘tegenovergesteld’) is in de astronomie het punt dat recht tegenover het zenit staat, of het punt recht onder de waarnemer. Dat punt is voor iedereen anders, want altijd afhankelijk van de positie van de waarnemer. Eén van de werken van Kris Martin staat centraal opgesteld in de Pronkzaal en verwijst hier expliciet naar, maar het is lang niet het enige. Vele van de meer dan 40 werken van gerenommeerde Belgische kunstenaars die vanaf 13 maart voor het grote publiek te zien zijn, geven inzicht in dat punt in, achter en onder onszelf. Tegelijk kijken we mee naar het introspectieproces dat de kunstenaars hebben ondergaan bij het vaak in situ creëren van dit beeldend werk dat grotendeels voor deze expo is geconcipieerd.
Voor gevestigde waarde Jan Van Imschoot is dat een duik in persoonlijke Laarnse familiegeschiedenis met een portret van het jazz-collectief de Sicambers terwijl DD Trans op heerlijke wijze zowel ludieke als gelaagde werken als pientere interventies invlecht in de gekozen ruimtes.
Het videowerk van David Claerbout is een absoluut hoogtepunt van deze expo. Mijn blik en gemoed werden danig gegrepen door de bewerking van dit archiefbeeld dat ik me enkel met traanvocht uit de beleving en ruimte kon losweken. Daarbij speelt ook de auditieve beleving een cruciale rol. Het is een technisch en emotioneel beladen hoogstandje dat voor mij treffend evoceert waarover deze tentoonstelling gaat. Claerbouts werk is een onderzoek naar de mens als unieke waarnemer, van zichzelf, en van anderen in de ruimere realiteit. Welke realiteit? Zeer introspectief, meditatief en universeel van opzet. Bijzonder krachtig qua uitwerking.
Martin heeft de locatie van het slot van Laarne gekozen als niet-neutrale plaats, net zoals de Sint-Baafskathedraal hem 10 jaar geleden al wenkte om samen met wijlen Jan Hoet de expo Sint-Jan uit te denken en te realiseren. De kasteelruimtes zijn door de deelnemende kunstenaars intelligent, spitsvondig en met liefde voor de stemmen van materiaal en aanwezige voorwerpen in de armen gesloten. Dat verhoogt enorm de belevingswaarde van het parcours voor de beschouwer.
Na een passage langs schilder Matthieu Ronse en bloemkunstenaar Daniel Ost komen we bij minimalistisch werk op papier van Berlinde De Bruycker terecht, gevolgd door een recente sculptuur van haar die er door het felle contrast met het materiaal van de rauwe en grove kasteelmuren stevig inhakt. Even verderop katapulteert een derde werk van haar me naar het SMAK van 2015. Ze verlijdt tot een streling.
Er is een mooie dialoog te zien tussen werk van Thomas Bogaert en Daniel Ost in de torenkamer. Zo zitten in expo wel meer interessante gesprekken tussen werken verborgen die de aandachtige beschouwer zal smaken.
De expo eindigt met een aantal kleppers. Zo zien we in de rechten- of heksenkamer een intrigerend portret van Dirk Braeckman met een dubbele knipoog naar tentoonstellingstitel en gekozen ruimte. Borremans beklijft wederom door de gelaagdheid in zijn werk dat zich symbolisch situeert in de zilverzaal van het kasteel. De tekeningen van Francis Alÿs zijn pareltjes die voor de gelegenheid uit een privécollectie naar het middeleeuwse slot werden getoverd. Het is een unieke gelegenheid om dergelijk werk van de kunstenaar te zien waarin hij het alledaagse op een magische manier evoceert te midden van historisch wapentuig dat dan weer zijn politieke geëngageerd werk echoot. Ook hier is gekozen voor een interessante dialoog in tijd en ruimte.
Wim Delvoy sluit treffend af met strijkplanken en varkens. Ik laat het vooral aan de kijker over om niet alleen te zien hoe Bidjar (2011), Yazd (2013) en Karaj (2014) eruit zien, maar vooral hoe ze zich verhouden in de ruimte tot de andere rekwisieten.
Terug aangekomen in de pronkzaal trekt Martins klokkenbronzen bijenkorf mijn aandacht. Niettegenstaande het niet de eerste bedoeling van het werk is, wil ik er een stevige mep op geven om me te doen ontwaken uit deze beklijvende trip.
Deze expo is een aanrader van formaat voor wie de kruim van de hedendaagse Belgische kunst wil ervaren in een historisch prachtig bewaarde setting. Absoluut niet te missen wegen integraal, intelligent en razend interessant. En zo dicht bij huis …
De tentoonstelling Nadir is te zien in het Kasteel van Laarne van 13 maart tot 22 mei 2022.
- Wortels in de aarde, over de interventies van Will Beckers - januari 28, 2023
- Pelle Van Gheluwe takes aim in eerste solo-expo - september 2, 2022
- NADIR doet kijken op geheel eigen wijze - maart 11, 2022
