“Kunst mag gerust grensoverschrijdend zijn”, een gesprek met kunstverzamelaars Ilse Jansoone en Dirk Sabbe

Posted By Frederic De Meyer and Annelies Vanbelle

Ilse en Dirk runnen in het dagelijkse leven een groot communicatiebureau. Een plek waar ze hun liefde voor esthetiek en technologie alvast kunnen doorgeven aan een gedreven crew. Maar thuis, in hun gezellige zestiende-eeuwse woning in hartje Gent, ontdekken we een intiemere, gedeelde passie: die voor het collectioneren van – voornamelijk Belgische – hedendaagse kunst.

Het is opvallend hoeveel koppels samen fervent aan het verzamelen slaan. Met twee over kunst praten, samen extatisch worden van een mogelijke aankoop, elkaar overtuigen ook, het intuïtieve aanvoelen van een werk in argumenten vatten, zodat de ander mee in het verhaal stapt: het is geen makkelijke oefening. Maar als deze passie met een partner gedeeld wordt, wordt de emotie die een werk teweegbrengt wellicht des te intenser. “Kunst is absoluut wat ons verbindt”, zeggen Ilse en Dirk.

Zelf maken ze ook kunst. Wie het geluk heeft het atelier van beide kunstenaars te bezoeken, verdeeld over de twee verdiepingen van de gerenoveerde schuur achter hun huis, staat verbijsterd dat ze het überhaupt zouden eens raken over het aankopen van een kunstwerk. Het atelier van Ilse op de bovenste verdieping is netjes in het wit geschilderd, geniet van een overvloedige lichtinval en bulkt van materialen en objecten waardoor ze zich laat inspireren. Maar we ontwaren er niettemin orde en een patroon, er schuilt onmiskenbaar harmonie in de creaties, vooral met stoffen en hout, die hier gemaakt en getoond worden.

Op het gelijkvloers bevindt zich het atelier van Dirk. Met zijn zwarte muren, zuinig daglicht en in totale chaos vertoevende overvloed aan computers, fotografie-apparatuur, muziekinstrumenten, zelfs een paar aquaria met visjes en garnalen, en andere voor de leek ondefinieerbare objecten, lijkt het in schril contrast te staan met het atelier van zijn eega. “We hebben al een paar keer geprobeerd om samen een werk te maken”, bekennen ze, “maar het is ons nog nooit gelukt.”

Psychologie

Hoe komen zo’n ogenschijnlijk verschillende mensen tot een gemeenschappelijke beslissing over een aankoop? “Dat komt vanzelf”, zeggen ze, laconiek en in koor. Hun keuze is dan ook impulsief, en hun verzameling gedijt organisch, zonder vooropgesteld plan, zonder uitgekiende strategie, louter intuïtief. Wellicht helpt het dat ze hetzelfde zoeken in een werk: een soort dieper graven in de psyche van de mens, het aftasten van de grenzen tussen wat we menen te weten en wat we slechts kunnen vermoeden wanneer we elkaar gadeslaan. De interesse voor de menselijke psychologie is een stokpaardje dat ze beiden sinds lang koesteren, Ilse vanuit haar achtergrond als arbeidspsycholoog, bij Dirk zat de fascinatie ergens al van bij de geboorte in de hersenen geprogrammeerd, zo lijkt het ons.

Het leidt tot een homogeen aanvoelen van kunst die hen beide boeit. Zo zijn ze gefascineerd door het werk van Antony Gormley, die met zijn sculpturen in metaal een soort negatieve afdruk maakt van de aanwezigheid van de mens, in de ruimte die hem omgeeft. “De mens als moule”. Het is het efemere, ongrijpbare van ons wezen, dat ze bijvoorbeeld even intens aanvoelen bij het lichtwerk van James Turell.

Beide internationale sterren staan op hun ultieme droomlijstje, maar behoren – om begrijpelijke redenen – niet tot hun collectie. “Uiteindelijk raken we het altijd eens over onze keuzes. De prijs van een werk is eigenlijk het enige veto dat we elkaar stellen”, lacht Ilse. Gelukkig is er aan keuze van eigen bodem geen gebrek, ook wanneer hun zoektocht zich voornamelijk toespitst op werk dat dieper duikt in de menselijke aard.

Grenzen aftasten

Dit gemeenschappelijke uitgangspunt van hun liefde voor kunst leidt tot een heel eclectische verzameling. Getuige hiervan de schappen tegen de muur van hun woonkamer, een ware wunderkammer gevuld met kunstboeken, objecten van eigen makelij en kunstvoorwerpen die ze in de loop der jaren hebben verzameld. Eyecatcher is hun eerste gemeenschappelijke aankoop en tevens het eerste werk van Stief DeSmet: een haast schattig kleisculptuurtje van een stier, met echte hoorns.

We bemerken ook werk van Nick Ervinck, een ingenieuze 3D-print in rood en geel, op een zwarte sokkel. Want het is niet enkel de psychologische diepgang die hen kan boeien in een werk, maar soms ook het technische kunnen en de integratie van de moderne technologie. Ook al is dit een print, toch heeft de kunstenaar hier met evenveel zweet aan gekneed en gehouwen als aan een klassieke sculptuur, zoals zeg maar, Rodin. Dit ambachtelijke talent van Ervinck weet hen in te pakken.

Persoonlijke relaties, zoals met Nick, zijn geen must, maar wel een mooi surplus als ze besluiten een werk aan te kopen. Zo vinden we in hun woning ook diverse intrigerende ‘lightscapes’ terug van fotograaf Harold De Buck, een intieme vriend. Echter de kunstenaar die absoluut de show steelt in de collectie is Nathalie Vanheule, met wie ze een nauwe band onderhouden. Centraal in de woonkamer speelt haar video Burning Eyes af, die ze binnenkort – in overleg met de kunstenares – een betere plek willen geven. “Ze mag het scherm kiezen waarop het wordt afgespeeld, alsook de setting waarin je het moet bekijken. Eén of twee zeteltjes? Welke kleur? Het is aan Nathalie om te beslissen!” Het toont aan hoe zorgzaam en toegewijd Ilse en Dirk omgaan met kunstenaars. Hier wordt niets aan het toeval overgelaten, hier wordt kunst op de juiste manier gekoesterd.

Wanneer we ons even terugtrekken in het kleinste kamertje, worden we geconfronteerd met een enigszins revoltant werkje: twee witte handschoenen, waarvan één vinger bruin is het gekleurd van het zogezegd rectaal toucheren. Dirk beantwoordt onze afkeer met een vermetele glimlach: “We willen het hele toilet decoreren met scatologische kunst. Het mag hier best wat gedurfd en on the edge zijn, wat meer trashy en punk, minder conventioneel of politiek correct. Ik hou van kunst die grenzen aftast of zelfs overschrijdt. Daarom hou ik zo van het oeuvre van Nathalie Vanheule, zoals bijvoorbeeld de levensgrote werken waarin ze op een canvas van schuurpapier make-up aanbrengt met haar eigen lichaam. Het doet je ineenkrimpen van de pijn, maar tegelijk zijn ze van een buitengewone schoonheid.” Als rebellie en esthetiek elkaar vinden, zijn deze collectioneurs helemaal in vervoering.