Een naam die je mag toevoegen aan je lijst met verrassende kunstontdekkingen van 2023 is zeker en vast die van kunstfotograaf Stefaan De Leener. Met een kritische blik voor zijn beelden en een perfectionistisch oog voor de afwerking ervan neemt hij zijn kijkers mee op een reis die hij zelf omschrijft als een ‘veruitwendiging van de ruis in zijn hoofd’. Tijdens de rit in volle avondspits naar het labo in Brussel waar de laatste hand gelegd wordt aan de beelden voor zijn tentoonstelling ontspint zich alvast een boeiende dialoog over leven maar vooral werk.
Hij zit in de laatste rechte lijn naar de tentoonstelling Abandoned Realms die op vrijdag 31 maart opent in Brugge. Samen met zijn curator Helena Poupeye bekijkt Stefaan in het fotolabo de meest recente afdrukken. Met een arendsblik scant hij het resultaat, merkt het kleinste detail op, treedt in dialoog over het resultaat.
Laat ons beginnen met de man achter de kunstenaar. Vertel de lezers iets meer over je artistieke achtergrond en hoe je in de kunstfotografie terecht gekomen bent.
Het klinkt wellicht als een cliché, maar ik ben -net zoals velen- al mijn hele leven artistiek bezig. Ik schilderde en knutselde met de bedoeling om iets van mezelf te brengen. In een vorige leven studeerde ik fotografie aan Sint-Lucas (1993). Ik ben nog niet enorm veel naar buiten gekomen met mijn werk waarin ik vooral op zoek ben naar een manier om mijn dromen te duiden. Dromen hebben altijd een belangrijk deel van mijn leven uitgemaakt, fotografie is mijn manier geworden om deze beelden te veruitwendigen.
Hoe zou je deze manier/stijl omschrijven en hoe is die tot stand gekomen?
Ik ben lang op zoek geweest naar de juiste term om het resultaat van mijn verbeelding te omschrijven tot ik op het woord ‘psychografie’ stuitte en dan in de betekenis van beeld ontstaan door de geest. Het klinkt misschien een beetje zweverig, maar door eerst naar binnen te kijken, naar mezelf te kijken, kan ik een beeld creëren. Ik merk bij mezelf dat ik in de zoektocht naar dit ideale beeld vaak beland op plekken waar zo min mogelijk menselijke sporen zijn, maar tegelijk weet ik dat op elke plek waar ik kom al eerder andere mensen geweest zijn. Wanneer ik een beeld samenstel waarin schapen voorkomen, zijn zij de getuigen van menselijke aanwezigheid. De schapen zijn gemerkt, dragen de sporen van een menselijke ingreep.
Iemand vergeleek mijn werk ooit met een Rorschachtest, waarbij de menselijke geest het beeld vormt. Ik vind dit een mooi compliment, want mijn werk wil inderdaad uitnodigen om op zoek te gaan naar het beeld, de toeschouwer dwingen om ‘dieper’ te kijken om dan de epifanie van het beeld te ervaren.
Wat maakt voor jouw een foto tot kunst?
Voor mij is het uitermate belangrijk dat je in het werk ook sporen van het innerlijk proces van de kunstenaar/fotograaf terugvindt. De fotograaf kijkt, raakt verwonderd door wat hij ziet. Het hele proces kan je haast meditatief noemen. Je bouwt een stilte op die vervolgens ruimte biedt om in dialoog met jezelf te treden. Vanuit die ervaring ontstaat een beeld op de wereld waarmee je aan de slag gaat. Het beeld wordt een weergave van je innerlijke wereld.
En dat beeld kan je dan perfect voor je lens halen?
Was het maar zo gemakkelijk. (lacht). Ik werk zowel digitaal als analoog, maar een groot gedeelte van mijn werk bestaat uit de bewerking van het originele beeld. En dat gaat verder dan het loutere beeld zelf. Ik werk op verschillende formaten en soorten dragers. Sommige beelden worden ingekaderd waarmee ik een beeld dat anders eindeloos zou verder vloeien, beperk in zijn vrijheid. Meer en meer speel ik ook met het idee om andere technieken toe te laten in mijn beelden: een eerste stap naar mixed-media.
Naast deze materiële zaken besef ik meer en meer hoe belangrijk het bewustwordingsproces is dat aan de basis ligt van mijn beelden. Het kan soms jaren duren alvorens ik een beeld los kan laten, dat het voor mij eindelijk ‘rijp’ is om los te laten op het publiek. Andere beelden doorstaan deze lange doorlooptijd niet, maar ik merk wel dat ze dan kunnen opduiken in ander werk. Belangrijk voor mezelf is dat ik op een bepaald moment het proces moet stopzetten en het beeld niet meer verander.
Welke kunstenaars en fotografen hebben een invloed op je werk gehad?
Ik ben blij dat je ook naar kunstenaars informeert. Ik denk dan onmiddellijk aan de Tsjechische abstracte schilder František Kupka en Nicolas de Staël. De manier waarop ze omgaan met het beeld is voor mij steeds weer een bron van inspiratie. Ze abstraheren hun onderwerp tot een synergie van kleurvlakken waarbij je nog steeds het oorspronkelijke beeld blijft herkennen. Bij fotografen kijk ik dan vooral naar het werk van Edward Steichen dat pendelt tussen hyperrealisme en dromerige -haast surrealistische- stillevens.
En wat mogen we verwachten van ‘Abandoned Realms’?
Tijdens de expo zullen negentien werken te bekijken zijn. Waarom negentien? Ik hou nu eenmaal niet van pare getallen. (lacht) Ik ben wel benieuwd hoe de foto’s de interactie aangaan met het indirecte licht van de exporuimte. In het labo krijg ik de werken steeds te zien in ideale lichtomstandigheden, dus het zal even wennen worden. Elk werk heeft een eigen formaat. In mijn ogen verlangt elk werk ook naar dat specifieke formaat waarop ik het presenteer. Ik ben ook heel nieuwsgierig naar de interactie van mijn beelden met het publiek.
Hoe zie je je werk over tien jaar?
Ik wil de abstrahering in mijn werk verder verfijnen. Mijn ultieme wens is om een beeld op te bouwen uit ruis en kleur. Hoe abstracter het beeld, hoe dichter het mijn droom benadert. Droom wordt beeld wordt droom.
Voor meer werk van Stefaan De Leener kan je terecht op zijn instagrampagina.
Op 31 maart om 19 uur opent de vernissage Abandoned Realms.
Opendeurweekend op 1 en 2 april van 14 tot 18 uur.
Andere open momenten 22 april en 6 mei van 14 tot 18 uur.
Adres: Sint-Jansstraat 8, 8000 Brugge
- Middernacht in een perfecte illusie, de vervreemde schoonheid van Michiel Deneckere - oktober 28, 2024
- In de schaduw van Thoreau, de natuur als levend organisme - oktober 17, 2024
- Wanneer de mens zijn troon verliest - september 27, 2024
