Julien des Monstiers, zwervend tussen abstractie en figuratie

Posted By Yves Joris

Julien des Monstiers schildert met een soort woeste gratie. Zijn verf beweegt, kronkelt en rolt, alsof ze geleid wordt door iets anders dan het penseel in zijn hand. In zijn werken vloeien intuïtie en techniek, vrijheid en precisie samen. Dit is voor mij de kern van de tentoonstelling Tendre Intérieur, die op 12 september de deuren opent in Galerie Christophe Gaillard in Brussel. Binnen deze muren brengt de kunstenaar zijn passie voor schilderkunst naar voren, niet alleen door de werken zelf, maar ook door de gelaagdheid en symboliek die ze dragen.

In zijn atelier, ergens op het platteland van Frankrijk, omringd door de uitgestrekte ruimte van een voormalige tractorfabriek, werkt Julien des Monstiers in stilte. De muren, hoog en ruig, weerspiegelen de vrijheid waarmee hij zijn penseelstreken zet. Deze stilte heeft hij tijdelijk verruild voor de drukte van Brussel, waar binnenkort zijn eerste Belgische solotentoonstelling opent.

Interviewen met een taalbarrière is weer eens iets anders. Frans en Nederlands komen tot een compromis in het Engels. Op dat moment beseft men ook dat de nuances van een taal en die van kunst in elkaars verlengde liggen. Steeds weer op zoek gaan naar het juiste woord verschilt niet veel van de zoektocht naar de juiste vorm en kleur.

Ik hou van wilde schilderijen

Des Monstiers heeft hard gewerkt om zijn plek in de kunstwereld te veroveren. Na zijn studie aan de École des Beaux-Arts in Parijs werkte hij met verschillende galeries en hield hij talloze tentoonstellingen in Frankrijk en daarbuiten. Hij omschrijft zichzelf als een instinctief kunstenaar die zich laat leiden door de verf en de beweging van zijn lichaam. “Ik hou ervan als schilderijen wild zijn,” vertelt hij. Dit wild-zijn is niet enkel een kwestie van techniek, maar van visie. Voor hem is schilderen een organisch proces, een reactie op de materialen en de ruimte waarin hij zich bevindt. Elk werk begint met een impuls, vaak met een enkele kleur die het verdere verloop van het schilderij bepaalt. Zo ontstaan werken die ondanks hun precisie altijd iets ongrijpbaars en onverwachts bevatten.

Courtesy Galerie Christophe Gaillard / © Zooo sprl

Wanneer we door de ruimte wandelen waar men nog volop bezig is met de ophanging van de werken, vallen me twee zaken dadelijk op: inhoud en durf. De kunstenaar schildert niet met de regels van de natuur in gedachten, maar met een eigen visuele logica. Zijn dieren zijn geen gedomesticeerde wezens; ze zijn wild en ruig. “De eerste schilderijen van de mensheid waren dieren,” vertelt hij. Dit primitieve, deze oerkracht van dieren, is de kern van zijn werk. Zijn dieren verschijnen als krachtige, ruwe figuren, en hun textuur en vorm voegen een extra laag van betekenis toe.

Vrijheid van kleur en vorm

De vrijheid waarmee Des Monstiers schildert, komt ook tot uiting in zijn kleurgebruik. Oranje, blauw, roze – kleuren die vaak buiten de traditionele schilderkunst vallen – vormen de basis van veel van zijn werken. Hij schildert niet vanuit een academisch oogpunt, maar vanuit het pure plezier en de uitdaging van het experimenteren met kleur. In Tendre Intérieur toont hij opnieuw hoe kleur emoties oproept en sferen creëert die de toeschouwer direct aanspreken. Zijn werken hebben een levendige energie die meteen herkenbaar is.

Courtesy Galerie Christophe Gaillard
Copyright: Zooo sprl

Ondanks zijn losse benadering van kleur is er altijd een onderliggende structuur in zijn werken. Des Monstiers legt uit dat er onder elke figuratieve voorstelling een abstract schilderij schuilt. Dit proces van opbouwen en afbreken, van figuratie bovenop abstractie, geeft zijn werk een gevoel van diepte en tijd. De toeschouwer wordt uitgenodigd om verder te kijken dan de oppervlakte, om de lagen te doorgronden en zo de verhalen te ontdekken die in de verf verborgen liggen.

Het paradoxale verlangen om dichtbij te komen

Van dichtbij krijgt zijn werk een extra dimensie. De verfstreken onthullen een abstracte basis onder de figuratieve vormen. Wat op afstand een afbeelding lijkt, wordt van dichtbij een dans van lijnen en kleuren. “Onder elk figuratief schilderij ligt een abstract schilderij,” zegt Des Monstiers. Dit proces weerspiegelt zijn zoektocht naar het wezen van schilderkunst: een onderzoek naar lagen, oppervlakken en onverwachte verbindingen. “Mijn werken zijn bedoeld om fysiek ervaren te worden, om van dichtbij bewonderd te worden, maar de regels van musea en galerijen creëren een afstand. Dit versterkt de paradoxale aard van mijn werk: van veraf lijken de schilderijen compleet, maar van dichtbij onthullen ze hun geheimen. Deze spanning tussen nabijheid en afstand speelt een centrale rol in de beleving van mijn kunst. Ik speel hierop in door werken te maken die de toeschouwer uitdagen om een stap dichterbij te zetten, terwijl de institutionele setting hen op afstand houdt.”

Courtesy Galerie Christophe Gaillard / © Zooo sprl

De kunst van het schilderen zelf

De tentoonstelling Tendre Intérieur toont ook de evolutie van Des Monstiers als kunstenaar. In zijn werken onderzoekt hij niet alleen de relatie tussen figuur en abstractie, maar ook de rol van het ambacht in de schilderkunst. Hij spreekt over schilderen als een vak, als iets wat diep geworteld is in traditie, maar ook voortdurend evolueert. “Ik schilder nu vooral schilderijen over het schilderen zelf,” legt hij uit. Dit verwijst naar zijn conceptuele benadering van schilderkunst, waarin hij het proces zelf onderzoekt en viert.

Zijn techniek is verfijnd, doordacht en… uniek. Hij schildert op plexiglas waarop hij vervolgens een folie aanbrengt. Wanneer deze folie verzadigd is door de verf, verwijdert hij deze van het glas om het vervolgens aan te brengen op het canvas. Een langzame techniek waarbij diepte en gelaagdheid uit het werk lijken te verdwijnen. Bovendien gebruikt hij ook vaak ongebruikelijke gereedschappen, zoals een muurspaan, om verf aan te brengen op een manier die zowel industrieel als organisch aanvoelt. Deze aanpak geeft zijn werk een strakke, bijna machinale uitstraling, terwijl het toch zijn menselijke, intuïtieve oorsprong behoudt. Elk werk is een spel van controle en spontaniteit, een balans tussen techniek en instinct.

Dialoog tussen heden en verleden

Des Monstiers put uit een rijke kunsthistorische traditie, waarin hij zowel oude meesters als hedendaagse invloeden samenbrengt. Zijn werk is een dialoog tussen het verleden en het heden, waarin hij elementen uit verschillende tijdperken en stijlen combineert. Hij voelt zich evenzeer verbonden met Velázquez als met Andy Warhol, en dit brede scala aan invloeden is zichtbaar in zijn werk.

“A painting must escape its zeitgeist and its temporality.”
Julien des Monstiers

Zijn schilderijen zijn geen statische objecten; ze leven en ademen, en nodigen de kijker uit om zich te verdiepen in de lagen van verf en betekenis. Elk werk vertelt een verhaal, niet alleen door wat het toont, maar ook door wat eronder ligt – de abstracte basis die vaak verborgen blijft onder de figuratieve oppervlakte. In Tendre Intérieur wordt deze dialoog tussen figuratie en abstractie, tussen het verleden en het heden, tastbaar.

Een kunst van lagen en details

Julien des Monstiers’ schilderijen zijn als gedichten in verf. Ze spreken tot de toeschouwer in lagen van kleur, textuur en betekenis, en nodigen uit tot een diepere verkenning van wat schilderkunst kan zijn. Tendre Intérieur is niet zomaar een tentoonstelling; het is een ervaring, een reis door het creatieve universum van een kunstenaar die schildert met vrijheid en passie. Elk werk is een oproep om dichterbij te komen, om je te verliezen in de details, maar ook een herinnering aan de grenzen die de kunstwereld oplegt.

In deze tentoonstelling biedt de kunstenaar zijn publiek de kans om zijn werk niet alleen te zien, maar te ervaren. Zijn schilderijen zijn wild en ongetemd, net als de natuur die hij afbeeldt, maar ook verfijnd en doordacht in hun uitvoering. Ze vragen om tijd, om aandacht, en bovenal om nabijheid – zelfs als die nabijheid soms net buiten handbereik blijft.