Willehad Eilers, een auctariaal perspectief op de hedendaagse maatschappij

Posted By Frederic De Meyer

“Het meest Duits denkbare”, zo noemt kunstenaar Willehad Eilers het Zwarte Woud. Niets speciaals aan een woud, zou je denken. Maar het dense, historisch geladen Zwarte Woud moet tot diep in de identiteit, misschien zelfs het collectieve onbewuste van de Duitsers zijn doorgedrongen, al was het maar omdat het tot inspiratie diende voor sprookjes van de broers Grimm.

Het dient ook tot inspiratie voor Eilers’ werk, al denkt hij hier nog een paar stapjes verder over na. Neem het centrale werk in zijn huidige tentoonstelling, Schenket Ein, Den Reinen Wein als voorbeeld. Het verwijst naar de strijd tussen de Romeinen en de Germaanse stammen, waar een duidelijke grens ontstond tussen Duitsland en de rest van Europa die volgens sommigen aan de oorsprong ligt van de specifieke Duitse cultuur. Reden om te feesten, zeker, maar doorheen de werken van Eilers ontaard het in een Teutaans feest waarin alle stereotypes van Duitsland de revue passeren, inclusief worst en bier.

Van meet af aan wordt duidelijk dat Eilers geen geïdealiseerd beeld presenteert van zijn geboorteland. Doorheen de ogenschijnlijke feestvreugde zie je de vetgespijsde penzen, de vervormde lichamen en de lede ogen van de feestgangers, waardoor de doeken zich meteen als een allegorie op het uit de hand gelopen kapitalisme gezien kan worden. Mensen als lege schelpen rond een nooit vervulbaar verlangen. Ook naar elkaar: de mensen op zijn beelden trachten op allerlei manieren lijfelijk contact te houden met elkaar, maar doen dit wat hulpeloos en knullig, als kinderen die plots ontdekken dat er een wereld buiten hen is en deze onhandig trachten te verkennen.

Eilers vat het kernachtig samen: “It is like enjoying a party and closing your eyes for a second, only to open them and see a room full of monsters.” De sprookjes die uit het Zwarte Woud zijn voortgekomen waren nog moreel geladen, van van enige moraliteit valt in Eilers werk niets te bespeuren. Zelfs de jager knuffelt zielloos de wolf die als grootmoeder is verkleed.

Iedereen lijkt wel het noorden kwijt. Er is geen ontsnappen aan.

De kunstenaar is geen doemdenker, hij observeert enkel. Hij ziet tekenen van zijn tijd, zend waarschuwingssignalen de wereld in; hij geeft beeld aan de gebeurtenissen en maatschappelijke tendensen vanuit een auctariaal perspectief: alwetend, maar zonder oordeel.

Willehad Eilers: Geschichte Wird Gemacht (2022) | Schenket ein den reinen Wein (detail, 2023) | Parkplatz Esperanto, 2023
Courtesy Harlan Levey Gallery

De expo SCHWANZWALD van Willehad Eilers vindt plaats van 15 april tot 3 juni bij Harlan Levey Projects in Brussel. Klik hier voor alle info! En bekijk zeker de reportage hieronder om je voor te bereiden op je bezoek!