Wortels in de aarde, over de interventies van Will Beckers

Posted By Koen Jules Van Damme

Er bestaat in de westerse kunsthistorische canon een lange traditie van aan de natuur gerelateerde beeldende kunst. De schilderkunst als representatie ervan, maar ook de natuur als locatie voor creatie. Land art, of beeldende kunst die ontstaat en/of gelokaliseerd is in de natuurlijke omgeving, vertrekt vanuit het wonderlijke karakter van de natuur en onszelf als stukje menselijke natuur daarbinnen. We verhouden ons als cultiverend subject tot de natuur en zetten ze naar onze hand of we gaan er als mystiek subject in op en worden er één mee, en alles daartussenin.

Vele niet-westerse volkeren en culturen beschouw(d)en natuur en landschap als fundamenteel binnen hun levensbeschouwing en geven hier uiting aan in hun rituelen, gebruiken en kunstobjecten. De natuur als sacrale bestaansreden die denken en handelen stuurt, een leidraad voor zingeving, leven en dood, bestaan en niet-bestaan. Denken we hierbij aan de native Americans, taoïsten of jaïnisten, maar ook aan wetenschappers als Linnaeus, Darwin en recentere collega’s die planten met recht en rede een eigen intelligentie toedichtten.

Bosland, Lommel © Will Beckers

Land as art and land art

Will Beckers is iemand aan wiens werk ik bleef hangen in Hingene (Kasteel van Ursel) en Lommel (Bosland) lang voordat ik hem ontmoette en interviewde. Een immens gevlochten web slingerde tussen overjaarse dennen in het Lommelse Kattenbos. Ik ervoer het als een esthetisch bijzonder en van veel mystiek getuigend kunstwerk. Geïntegreerd in de omgeving leek het niet door mensenhanden gemaakt.

Beckers gebruikt een herkenbare beeldtaal en hoort thuis in de publieke ruimte om verschillende redenen. Dat hebben ze niet enkel in Limburg begrepen, maar ook in Cascais (Portugal), Jeruzalem en Borgo Valsugana (Italië). Zijn werken staan momenteel permanent opgesteld op tal van locaties in binnen- en buitenland.

Als kunstenaar en als mens is hij gefascineerd en geïnspireerd door de landschapskunstenaars van weleer, maar het zou een dwaling zijn alle land art op eenzelfde hoop te gooien. Richard Long greep in het landschap in als een onderzoeker, door bijvoorbeeld telkens opnieuw hetzelfde pad te bewandelen om zo de natuurlijke ruimte via beweging te herdefiniëren op een menselijke schaal. Wolfgang Laib daarentegen verzamelde vanaf eind de jaren zeventig stuifmeelpollen in de velden rondom zijn woning om ze dan vanuit grote glazen bokalen uit te strooien in impressionante stralende stuifmeeltapijten. Hij bracht het landschap binnen in de gebouwen van het museaal instituut. Geel stuifmeel verwerd zo tot een stukje stralende beeldcultuur.

The Observer | Re-cover © Will Beckers

Ontmoeting

Will Beckers is zoals Long en Laib een onderzoeker van de geplogenheden van flora in het landschap, maar integreert hierbij een sociale dimensie. Als verhalenverteller creëert hij door zijn interventies belevingswerken, plekken voor rust, bezinning en ontmoeting. Hij wil mensen verbinden met zichzelf en met elkaar.

Zijn kunstenaarschap is diepgeworteld in de natuurlijke omgeving, die hem een uitweg bood toen de wereld op zijn dertigste onder hem vandaan werd getrokken na het verlies van zijn eerste vrouw. Hij verloor naar eigen zeggen contact met zijn eigen binnen- en buitenwereld. Langzaam maar zeker omarmde de natuur hem en hij de natuur. Het leidde tot een nieuw gedefinieerde bestaansreden die tot op vandaag helder en intuïtief doorwerkt via zijn kunstenaarschap.

Ik ontmoet hem tijdens een dubbelinterview ter gelegenheid van de voorstelling van zijn boek The Outsider. Hij komt me voor als een minzaam goedlachs man met een zacht karakter. Tevens een oude ziel die als zoekende mens en kunstenaar met een missie tot connectie door de natuurlijke ecosystemen laveert. Ze geven hem richting en leveren het nodige materiaal aan. In onze Vlaamse contreien is dat meestal wilgenhout, elders beroept hij zich op wat lokaal voorhanden is, zoals bijvoorbeeld eucalyptus in Israël.

Les gouttes d’Ursel | The Willowman © Will Beckers

Cocons

Hij werkt vaak in opdracht van publieke organisaties die op zoek zijn naar verbindende werken die mensen kunnen beroeren op onbewaakte momenten, tijdens het wandelen of spelen. Voor de Verbeke Foundation evoceerde hij een groeiwerk (Re-Cover, 2011) waarbij de gevlochten wilgentakken opnieuw scheut krijgen, verder groeien en zo opgaan in een wordend Oost-Vlaams landschap.

De intrinsieke waarde van een natuurlijke habitat wordt door zijn manier van ingrijpen onder de aandacht gebracht. Het worden plekken buiten de tijd waar verval, metamorfose, regeneratie en vergankelijkheid een volwaardige plaats krijgen, net zoals ze dat hebben in alle natuurlijke cycli om ons heen. Zijn werken zijn cocons die beschutting bieden en ons doen reflecteren over onze relatie met de natuur. Onze positie binnen het grotere geheel wordt in vraag gesteld. We krijgen gouden kansen om te beseffen dat we als stukje natuur baat hebben bij herverbinding met onze omgeving.

Hiervoor gaat hij met liefde voor het werk zelf de dialoog aan met de natuurelementen. Het is hard werken, in alle weersomstandigheden, met noeste werktuigen en stramme takken en twijgen.

Veel van Will Beckers’ werken bieden geborgenheid. Spelende kinderen in het Lommelse speelbos getuigen hiervan. Een bijzonder werk in dit verband is The Willowman dat in 2012 in Venlo werd geïnstalleerd ter gelegenheid van de Floriade. 12.418 mensen lieten hun persoonlijke wens voor de natuur achter. Tien jaar later krijgt datzelfde project een vervolg in Almere met The return of The Willowman. Aan het tempo waarmee de klimaatverandering zich momenteel voltrekt, is het meer dan ooit nodig. De kinderen met wensen uit 2012 zijn nu de jongeren die de vorige generatie op hun verantwoordelijkheden wijzen.

Het maakt van Will Beckers een wezenlijk verbindend kunstenaar die mensen wil doen stilstaan en nadenken. Vanuit een voortdurende verwondering en diep respect stelt hij natuurbeleving voorop en creëert zo de ideale omstandigheden voor noodzakelijke bewustwording en reflectie over hoe we onszelf tot de natuur en onze soort willen en kunnen verhouden.

Meer over Will Beckers via https://www.willbeckers.com en zijn Instagramaccount @will.beckers.

Dit artikel verscheen in #10 van TheArtCouch magazine. Ontdek het, alsook de meer dan 100 andere Belgische kunstenaars in de voorgaande magazines, aan extra voordelige prijs! Klik hier voor alle info!