Vrouwelijke kunstenaars doorbreken glazen plafond van de kunstmarkt

Posted By Yves Joris

In de eerste aflevering van onze reeks over ‘vrouwen in de kunst’ liet Fabienne De Meulemeester haar licht schijnen op leven en werk van Georgia ‘O Keeffe. In 2014 verkocht Sotheby’s ‘O Keeffes werk Jimson Weed / White Flower No.1 voor 44,4 miljoen dollar, wat tot op heden het veilingrecord is voor een vrouwelijke kunstenaar. Maar er vindt een inhaalbeweging plaats met Yayoi Kusama in de hoofdrol.

Wie op Wikipedia op zoek gaat naar vrouwelijke kunstenaars in de lijst van de duurste schilderijen komt van een kale reis terug. Met haar record als vrouwelijke kunstenaar komt ‘O Keeffe zelfs niet voor op lijst die alleen maar mannen telt. Ook het bedrag komt niet in de buurt van de hamerprijzen die De Kooning, Cézanne en Gauguin haalden.

De koningin van de Polka Dots stoomt door

Maar er is verandering op komst. 2021 zal niet alleen de annalen van de kunstgeschiedenis ingaan als het jaar waarin non-fungible tokens (NFT) de markt overspoelden met recordbedragen, het is ook het eerste jaar dat een vrouw de top-10 van de best verkopende kunstenaars binnendringt. Met meer dan 700 verkochte werken en een opbrengst van 174 miljoen dollar op veilingen wereldwijd betreedt de 92-jarige Kusama als eerste vrouwelijke kunstenaar de top-10.

Een korte blik op de cijfers toont dat haar markt(waarde) over de laatste twintig jaar een grondige metamorfose onderging. Terwijl in het begin van het millennium het zwaartepunt van haar verkopen in Amerika en Engeland lag met meer dan 78% van de totale veilingomzet, zien we op onderstaande grafiek dat anno 2021 het leeuwendeel van de verkopen (73%) naar Azië verschoven is.

Een investering in werk van Kusama was bovendien zeker geen slechte belegging met een rendement van 747% (u leest het goed) sinds 2000. En de vraag naar haar werk is zeker niet over haar hoogtepunt. Met een Unsold Rate onder de 8% doet ze het merkelijk beter dan het sectorgemiddelde van 30%. Tussen 1 januari en 10 december veranderden volgens Artprice 730 werken van eigenaar.

Zijn vrouwelijke kunstenaars aan een opmars bezig? Recente cijfers tonen alvast aan van wel. Volgens een recente studie van Arttactic trekken vrouwelijke Next Gen kunstenaars (jonger dan 45 jaar) een steeds groter deel van het veilinglaken naar zich toe. Terwijl ze in 2017 procentueel goed waren voor 9.4% van de resultaten, is 2021 alvast het beste jaar ooit met 32.4%.

En wie zijn deze kunstenaars?

Uit bovenstaande cijfers kunnen we afleiden dat vrouwelijke kunstenaars hun opmars verderzetten, maar toch blijven er vragen:

Hoe komt het dat er zo weinig vrouwelijke kunstenaars uit het verleden bekend zijn? Waren ze er niet? Of kennen we ze niet?
Een aantal feministische reacties van bijvoorbeeld Guerilla Girls zorgden voor een inhaalbeweging. Welke mechanismen spelen vandaag de dag in de hedendaagse kunstwereld?
Welke kunstenaars hebben een voortrekkersrol gespeeld in deze beweging?
Is er een verschil tussen vrouwelijke en mannelijk kunst?

De Gentse organisatie voor kunsteducatie Amarant organiseert binnenkort een cursus over dit onderwerp. Tijd voor TheArtCouch om docente Inge Van Reeth deze vragen voor te leggen voor onze volgende aflevering.