“SANT 2022”: Verfijnd metamorfoseren met het vierkant en werk van (hoofdzakelijk) jong talent

Nieuw “Brugs” talent in Belfort

Sinds heel wat jaren (twee of meer decennia?) bestaat in Brugge zoiets als “SANT”, een biënnale voor actuele beeldende kunst met werk van kunstenaars met enige link met de kleine, aloude stad, wereldvermaard omwille van onder meer reien, zwanen, chocolade, frieten, bier, Vlaamse Primitieven en massaal veel toeristen. Maar voorafgaand is er een wedstrijd en oordeelt een deskundige jury!

Dit artistieke initiatief heeft nogal wat metamorfosen ondergaan en kende goede en minder goede tijden. Ik herinner me periodes met al te veel kandidaten en al te veel kunstwerken, en een slappe selectie, waarna een Brugs galeriehouder werd binnengehaald om met het amalgaam alsnog een behoorlijk kijkstuk te bouwen. De man slaagde er doorgaans nog in ook.

De wedstrijd staat open voor al wie ook maar enige link met de stad Brugge heeft en reikt bovendien twee meer dan behoorlijke prijzen uit: €2.500 en €1.000. Ontsproten aan de idee van “geen sant in eigen land”, stad in deze, u weet wel. De laatste edities maakten duidelijk dat er in de kontreien wel degelijk een pak talent aan de slag is. Zo bewees ook onlangs nog de tentoonstelling “Quartet” in de Poortersloge. Ja, ook op “de Parking” zien knappe artistieke dingen het licht…

sfeerbeelden (foto’s: Michel De Pourcq en Matthias Desmet)

CENTRALE KUNSTENAAR

“Sant” is eigenlijk pas echt een kwalitatief succes geworden sinds Jan Verhaeghe (CC Brugge) op de proppen is gekomen met een geheel nieuwe aanpak. Hij stelde een vakkundige jury samen en er zou gewerkt worden omheen een centrale kunstenaar. Nieuw werk van onbekend talent zou worden getoond omheen bekoorlijk opgebouwde en vernuftig opgestelde modules met een overzicht van het oeuvre van een ”Brugs” kunstenaar die zijn of haar strepen ruimschoots heeft verdiend. Voor de derde keer op rij is dat een gewezen leerkracht van de Stedelijke Academie. Het begon allemaal met Pierre Goetinck, er werd vervolgd met het verrassend oeuvre van de betreurde Ignace Bernolet en editie 2022 richt de schijnwerpers op het oeuvre van Jacqueline Vanlandschoot.

Over Jacqueline Vanlandschoot haar oeuvre kon ik me slechts een vaag idee vormen. Het is een kunstenares die weinig heeft tentoongesteld, die absoluut nooit de aandacht heeft gezocht, maar in stilte naar diepte, door- en overzicht heeft gepeild en vooral geprezen werd om het goede werk dat ze met en voor haar academie-adepten leverde.

sfeerbeelden (foto’s: Michel De Pourcq en Matthias Desmet)

VIERKANT

Al haar hele leven is Jacqueline Vanlandschoot gepassioneerd met het vierkant bezig. Haar aandeel in deze “Sant 2022” heet dan ook “De metamorfosen van het vierkant”. Het is heel bijzonder, verstillend en verfijnd wat ze doet. Veel is terug te brengen naar een ontmoeting met een meester-van-de-eenvoud, met name Dan Vanseveren. Ook René Heyvaert, Italië en het boek “Genesis van de vorm, van chaos tot geometrie” van de onvolprezen Mark Verstockt hebben een grote rol gespeeld in Vanlandschoots artistieke verhaal. Ook kleuren, de natuur en de seizoenen hebben hun aandeel. Het vierkant, de… vier seizoenen, de hoekpunten, de middelpunten en de verbindingen. Niet onbelangrijk, dit laatste: Jacqueline Vanlandschoot lijkt me niet alleen een stimulerende leerkracht, maar ook een naar zuiverheid en verfijning strevende kunstenares en een verbindende persoonlijkheid.

Bij de modules horen ook citaten. Ik geef ze even mee. “Niets blijft en niets vergaat “ (Ovidius), “Het zoeken is oneindig belangrijker dan het vinden” (Luigi Nono), “Mijn beeldend werk is ontleend aan mijn herinnering aan kleuren, structuren, vormkrachten, proporties.. in de natuur” (Jacqueline Vanlandschoot), “Een kunstenaar is mens, is zelf natuur en onderdeel van de natuur in de natuurlijke ruimte” (Paul Klee) en tot slot “Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt” (Jeroen Brouwers).

En dan de wedstrijd zelf. Er wordt werk getoond van 23 vooral jonge kunstenaars. Het is niet altijd een absolute norm voor goed werk als ik zou stellen dat ik alleen vermeld wat ik bij een relatief vluchtig bezoek heb onthouden. Toch doe ik het. Een criticus die nogal wat tentoonstellingen afloopt heeft niet de tijd, noch de energie, noch de kracht om die meermaals te bezoeken. De puike kleine catalogus helpt een handje.

Wat ik me dus herinner van de vernissage, toch al enkele weken geleden. Modules met verrassende metamorfosen in het midden en dan twee monumentale belfortmuren met flarden van jonge al even verrassend oeuvres.

TROOST

Het eerste wat nu nog altijd op mijn netvlies kleeft, is een reeks kleine schilderijen. Van bloemen. Donkere werkjes met een kern van licht. Terecht wordt de reeks “Troost” genoemd. Ze zijn het werk van Thibo Moreels. Ernaast een reeks foto’s op aluminium geprint. Hier is Flo Vandenbussche aan het werk geweest. Ze heten samen “Lost Paradise? Deel 1”. Het kleinste werkje met in de diepte een boom die welhaast al zijn takken kwijt is geraakt houdt me het langst in de ban. Ik schuifel verder en zie een reeks strakke gebouwen. Het is nacht, zo lijkt het, de sfeer is onbehaaglijk en alleen uit de ramen van de stenen rechthoeken komt licht. Geen mensen. De reeks omvat 6 foto’s. Ze zijn het resultaat van een samenwerking tussen Femke den Hollander en Thomas Barbier.

Vooraleer ik het werk van laureaat Diego Latruwe wil bekijken, trekt een werk van Judith Desmyttere (aan de overkant) de aandacht: “Monads°2”. Het is een analoge barietprint van een installatie die de kunstenares na het nemen van de foto afbreekt. Schitterend werk! Misschien wel mijn favoriet.

PARADIJS…

Ze ontving de aanmoedigingsprijs. Diego Latruwe toont soorten witte maquettes, “Bonfire of the Realities”, en de installatie met digitale video “During The Storm We Steel Our Red Hearts”. Latruwe doet heel bijzondere dingen. Er ging bij mij meteen een lichtje branden, want op een vorige tentoonstelling vond ik een werk van hem (ook een video) gewoon indrukwekkend. Het ging om een volkomen wit landschap. Een sneeuwparadijs voor rijkelui waarin een uiteraard oogstrelend witte luxeauto tot stilstand was gekomen, omdat zijn digitale vernuft het had laten afweten. Ik heb me aan het beeld vergaapt. Het was niets dan schoonheid. Maar er was ook leedvermaak. Op een merkwaardige manier maakte Latruwe duidelijk dat we al te afhankelijk zijn geworden van techniek.

Het zou ons te ver voeren om alle werken zelfs ook maar summier te beschrijven, maar alweer is dit een sterke editie van “Sant”. Het was heerlijk om kennis te maken met het vele jonge talent en met al die metamorfosen van het vierkant van Jacqueline Vanlandschoot (in 1949 in Brugge geboren maar al tijden in Nederland wonend). Het team van het CC Brugge verdient een pluim, net zoals de jury (waar ook uitgeweken kunstfreak Daan Rau deel van uitmaakte), die goed werk heeft geleverd en de volgende 23 kunstenaars heeft geselecteerd: Théo Collie, Karine De Ketelaere, Els De Roo, Tuur Demaeghdt, Femke den Hollander & Thomas Barbier, Judith Desmyttere, Guido Dobbelaere, Yves Gabriëls, Diego Latruwe, Els Lesage, Hennie Mahieu, Thibo Moreels, Seth Muylle, Valérie Naessens, Katrien Orlans, Ibe Ryde, Johan Six, Philippe Somers, Sophie Van den Berghe, Flo Vandenbussche, Bart Vinckier en Roselynd Werniers .

Foto’s Michel De Pourcq en Matthias Desmet

“Sant 2022”, in de Hendrik Pickeryzaal van het Belfort, Markt, Brugge, nog tot 23 oktober, dagelijks toegankelijk van 10-18u. Foto’s Michel De Pourcq en Matthias Desmet.