Het creatieproces als thema… Een merkwaardige combinatie van vijf kunstenaars bij Tale Art Gallery

Posted By Frederic De Meyer

Toegegeven, ik ging er vooral heen om de progressie in het werk van Ine Lammers in me op te nemen. En Stephanie Gildemyn, wiens reeks over Sisyphus ik reeds in meerdere fases van ontwikkeling heb kunnen volgen, maar die niettemin mijn nieuwsgierigheid alert weet te houden. Bij TaLe Art Gallery stellen ze tentoon met drie kunstenaars die me ook al helemaal wisten in te palmen.

Jonas Callaert

Is de wereld -wat we als realiteit beschouwen- een gegeven? Of is het een idee dat we naar onze hand kunnen zetten, een kneedbaar begrip? Het is een vraag die me de laatste maanden bezighoudt. Zie het als een vorm van confirmation bias, maar sinds ik met de vraag bezig ben interpreteer ik alles in het licht van deze vraag. Ook bepaalde interpretaties van Hannah Arendt of C.G. Jung lees ik als pogingen tot het formuleren van een antwoord hierop. En ook kunst dus. In zekere mate kom ik tot de conclusie dat kunstenaars al dan niet bewust met deze vraag bezig zijn: velen verwerken een realiteit van binnenuit naar een plastische vorm. De visuele waarnemingen vormen een aanleiding, een leidraad misschien, maar het creatieproces vindt ‘achter de schermen’ plaats, in een wereld die slechts sporadisch tot ons bewustzijn doordringt, maar die ze als een ‘alternatieve’ realiteit naar buiten projecteren.

Daarom intrigeert me dit proces uitermate. Ook al omdat het zoveel verschillende vormen kan aannemen. Soms is dit proces zichtbaarder dan anders, al biedt het daarom niet noodzakelijk een uitleg hiervoor. Dit leek me alleszins het geval met Jonas Callaert, die weliswaar vanuit ‘bestaande’ landschapsbeelden vertrekt maar via opeenvolgende stadia van abstractie tot een ‘idee’ van een landschap komt, een mogelijkheid ertoe. Ik hoor je denken: is dit niet gewoon een interpretatie van onze waarneming, waarvan we sowieso weten dat deze vervormd wordt door onze hersenen? Kan. Maar je kan dit makkelijk omkeren: misschien heb je die externe waarnemingen nodig om de innerlijke realiteit tot het bewustzijn te lokken, in welks geval je met Jungs proces van individuatie te maken krijgt.

Mijn excuses. Ik ga weer tekeer. Ook zonder bovenstaande speculaties merk je onmiddellijk dat er iets aan de hand is in het werk van Jonas: een vorm van ongekende realiteit die in een beeld is gevat, onherkenbaar, maar vertrouwd. Op mij had het alleszins een sublimerende werking.

foto’s: TheArtCouch

Manon De Craene | Martine Thoelen

De impact van Manon De Craene en Martine Thoelen is op het eerste oog meer esthetisch van aard, maar wijzen elk op hun eigen manier op een dieperliggende gevoelswaarheid. In het werk van Manon ervaar je de chaos en gejaagdheid van de buitenwereld, eindeloos, richtingloos, zonder rustpunt, maar daarom niet noodzakelijk wezenloos of onzinnig, lijkt me – anders zou er ook geen noodzaak zijn om het in een beeld te verwerken. Ook hier vormt het proces van de creatie wellicht het werkelijke thema. Het vergt een wat geoefend oog om op dit meta-niveau te gaan zien, maar wanneer je dit lukt is het een nieuwe wereld die opengaat. Dit geldt in hoge mate ook voor het werk van Martine Thoelen, al is de richting hier misschien omgekeerd, in de zin dat ze liever de buitenwereld insluit dan het uitbundig op de buitenwereld los te laten. Zo gebruikte ze in sommige werken bijvoorbeeld oude dagboeken van haar grootmoeder om ze in broze, organisch openbloeiende structuren te verwerken. Een heel leven -en dus een hele wereld- lijkt ze hiermee een nieuw begin te willen bieden.

foto’s: TheArtCouch

Stephanie Gildemyn

Ik wacht ongeduldig het ogenblik af waarop Stephanie de twaalf grote werken die zoniet als eindpunt, dan toch als culminatie van haar onderzoek naar Sisyphus -die van Camus!- in een enkele lokatie naast elkaar te zien zullen zijn. De snippers die ik regelmatig te zien krijg in de vorm van -overigens heel knappe- schetsen en fragmenten voeden mijn nieuwsgierigheid eerder dan het te stillen. Al blijft ze me intussen verbazen. Zo was ik me niet bewust van de reeks schilderijen waarop ze enkele organische motieven uit haar studies uitvergroot, wat naar verluid (ik kreeg haar niet te spreken) aanleiding gaf tot het verder uitdiepen van bepaalde elementen uit haar denkproces. Is haar reeks intussen afgewerkt? Dat zal het per definitie nooit zijn, gezien het thema. De aandachtige kunstproever zal echter twee schuchtere beginsels kunnen ontdekken van een nieuwe denkpiste – ik zal niet verklappen waar precies…

foto’s: TheArtCouch (foto onder: Tanja Leys van TaLe Gallery met werk van Stephanie Gildemyn)

Ine Lammers

Tja, ik riskeer weer eindeloos te zullen uitweiden -ik probeer me in te tomen in het licht van dit artikel. Wanneer je ‘de mens’ beschouwt in termen van Henri Bergsons élan vital kom je onvermijdelijk uit op een kunstenaar als Ine Lammers. Wanneer je dit doet merk je meteen ook dat dit élan geen rechtlijnig of voorspelbaar gegeven hoeft te zijn. De ruwe uitspattingen die grond vonden in een rebelse reactie op onrecht en onlust vervormde eerder al tot het verbindende concept Morphic Resonnance van Rupert Sheldrake, en lijkt nu in meer verstilde, contemplatieve wateren te zijn beland. Al is dit misschien slechts schijn: de ruwe kanten zijn subtieler geworden, ze uiten zich in het roest van metaal, de rafelige boorden van lapjes textiel, de weerbarstige patronen in de houtblokken die de verf vergezellen. De klank is minzamer, de woorden bedachter uitgekozen, maar de rebelse stem is nog lang niet getemd, zo lijkt het me. Niet dat dit hoeft, wel integendeel.

foto’s: TheArtCouch

De kracht van kunst ligt in de nieuwe mogelijkheden die het het biedt om vorm te geven aan een andere, misschien dieper gelegen maar alleszins vitalere realiteit. Dit kan op heel verschillende manieren, louter esthetisch of meer intellectueel, als fenomenologische studie of als uitdieping van een bepaald uitgangspunt. Wat ze gemeen hebben is het proces erachter, de creatieve drift die vorm krijgt. Dit vormt wellicht het centrale thema in een rijkelijk gevarieerde tentoonstelling als deze. Mij stimuleerde het alvast op evenveel manieren…

De expo Rhapsody met werk van Jonas Callaert, Martine Thoelen, Stephanie Gildemyn, Manon De Craene en Ine Lammers loopt tot 19 maart bij TaLe Art Gallery in Vlierzele. Klik hier voor alle info.