Dirk Eelen retrospectieve, een vroegtijdig overzicht van een uiterst pertinent oeuvre

Posted By Frederic De Meyer

Hij is misschien nog ietwat te jong om van een heuse retrospectieve te spreken, maar heeft alleszins al voldoende bijeen geschilderd om een boeiend overzicht ervan te kunnen presenteren. De expo van Dirk Eelen bij Lloyd in Oostende biedt geen volledig overzicht van alle reeksen waar hij zijn aandacht enige tijd op vestigde -daarvoor is de ruimte te klein en de duur van zijn praktijk te lang- maar met deze keuze biedt de galerie alleszins een goed beeld van de reikwijdte ervan. Eelen schildert in reeksen, netjes afgebakende thema’s. Niettemin is het consistent, in stijl, maar ook in de ‘toon’ van zijn werk, van zijn kijk om de omgeving en de menselijke samenleving.

Hij lijkt op het eerste gezicht een neutraal standpunt in te nemen in zijn aanschouwen van de mensheid, al merk je uit verschillende elementen dat zijn positie niet onschuldig is. Vaak bekijkt hij situatief vanuit een hoogte, vanuit een auctoriaal perspectief: weet hij of ziet hij meer dan wat wij, gewone mensen, kunnen waarnemen? Ik ben geneigd hier bevestigend op te antwoorden, en al nodigt hij met zijn werk de kijker uit om hetzelfde standpunt te delen, ontsnapt me steeds de betekenis van zijn conclusieloze observatie. Het hoeft ook geen betekenis te hebben, weet ik. Misschien schuilt daar juist zijn boodschap in. Hoewel… Wie net als ik overal betekenis in wil zien kan zich laven aan de titels die hij zijn reeksen meegeeft, en die blijk geven van een latente dreiging en een groeiende urgentie. Eerdere reeksen driegen nog een zweem van onschuld in zich, Il faut cultiver notre gardin (2016), Future past (2017), Rituals (2018), maar gaandeweg sluipt een ongemakkelijker wereldbeeld in zijn titels: Making waves (2021), Traangas (2022), Surveillance (2023).

De breuklijn lijkt zich -niet geheel toevallig- rond 2020 te situeren. Zijn reeks Into the gathering, die eerder reeds bij HUSK Gallery werd gepresenteerd en waar op deze expo bij Lloyd nog een aantal werken van te zien zijn, ving hij weliswaar aan voordat de wereldwijde pandemie huishield, maar ook met onze a-posteriorikennis kan je niet anders dan de werken ook nu nog als voorbode te zien voor grondige maatschappelijke verschuivingen. Voor deze reeks nodigde Eelen een zestigtal mensen uit om getooid in witte kledij in een donkere ruimte “beelden te creëren”, teneinde deze te schilderen in een “tijdruimtelijk vacuüm”. Hij stelde in deze werken de vraag hoe mensen in hun dagelijks leven op zoek zijn naar een intensere vorm van persoonlijk contact en sociale verbondenheid, een gegeven waar onze maatschappij om verschillende redenen meer en meer van verstoken lijkt te zijn.

Zo de kunstenaar al geen antwoorden formuleert, lijkt hij me alvast de meest pertinente vragen te stellen.