Ik maakte voor het eerst kennis met Floris Bocanegra in de zomer van 2022. Het was vooral de humane en ecologische insteek van zijn werk dat me aantrok. De kunstenaar was in volle voorbereiding om naar Ijsland te trekken voor zijn performance ‘The Debt’. We besloten om elkaar na afloop opnieuw te ontmoeten om te klinken op de goede afloop en verder te filosoferen over leven en werk. Same place, different time, en vooral … veel nieuwe inspiratie.
Je bent ondertussen enkele maanden terug uit IJsland. Voor de mensen die nog niet op de hoogte waren van je performance daar, kan je nog even kort toelichten?
Begin 2020 was ik bezig met de voorbereiding voor een kunstproject dat in IJsland zou plaatsvinden. Terwijl ik online mijn vlucht boekte, werd mij gevraagd of ik de CO2-uitstoot van het vliegtuig deels wou neutraliseren. Geïntrigeerd door deze vraag, was ik benieuwd naar de werkelijke impact die ik, door het nemen van deze vlucht, zou hebben op de natuur. Nadat ik een online Carbon Footprint-calculator had gebruikt, kreeg ik uiteindelijk mijn antwoord: één ton, duizend kilo ijs. Dat zou de hoeveelheid ijs zijn die ik (indirect) zou laten smelten als ik met het vliegtuig naar IJsland ging. Later kwam ik echter te weten dat het concept van de Carbon Footprint niet door een of andere ecologische organisatie is uitgevonden, maar door de oliemaatschappij British Petroleum (BP). Die hadden dat concept in 2004 gelanceerd in een verraderlijke maar zeer succesvolle poging om de aandacht af te leiden van hun eigen ecologische voetafdruk door ons, het individu, te wijzen op onze eigen impact. De absurditeit van deze situatie, een oliegigant die mij gaat zeggen hoe ik beter zorg kan dragen voor de natuur terwijl ze zelf gewoon door blijven gaan met hun vervuilende praktijken, deed mij besluiten om mijn oorspronkelijke IJsland project te laten varen en mij te focussen op deze schuld van één ton ijs die ik zogenaamd zou laten smelten.
Om deze absurde praktijk aan te kaarten, besloot ik uiteindelijk om een even absurde performance te doen. Blijkbaar zou ik dus één ton ijs doen wegsmelten? Wel, dacht ik, dan ga ik die duizend kilo ijs gewoon terugleggen. En dat heb ik dan ook begin september gedurende zes dagen gedaan. Het ganse verhaal kan je lezen op mijn blog.
Ik kan me voorstellen dat het een avontuur was dat de nodige voorbereiding en coördinatie vereiste.
Vanaf het moment dat ik besloot om ervoor te gaan heb ik me vooral fysiek voorbereid. Drie tot vier keer per week kon je me in de fitness vinden om vooral mijn benen, schouders en conditie te trainen. Op logistiek vlak was er ook veel dat moest gebeuren. Ik moest een vriezer zien te vinden waarin ik het smeltwater kon herinvriezen. Voor het documenteren van de performance had ik uiteraard ook een fotograaf nodig. Er is heel wat opzoekingswerk aan vooraf gegaan. Maar toen ik uiteindelijk aankwam verliep alles heel vlot, mede dankzij de goede voorbereiding.
Wat dacht je toen je op het vliegtuig stapte?
Ik was vooral blij dat ik eindelijk dit project kon realiseren. Door corona was het al twee keer uitgesteld, wat uiteindelijk niet zo slecht was. Omdat mijn oorspronkelijke idee anders was. Het ging toen meer over de paradox dat toeristen die naar IJsland vliegen om er hun prachtige gletsjers te bezoeken, juist diegenen zijn die kapot maken wat ze komen bezoeken. Op de terugvlucht was ik vooral uitgeput. In totaal ben ik 33 keer naar de top gegaan over een periode van zes dagen. Het uitzonderlijk mooie weer (zeven graden dan normaal) zorgde er ook voor dat het ijs veel rapper wegsmelte. Waardoor de “sysiphus-arbeid’ factor van dit werk alleen maar sterker uit kwam. Wat uiteraard hetgene was dat ik wou aantonen.
Wat was het mooiste moment van deze performance?
De absolute stilte tijdens de eerste dagen van de performance. Ondanks het feit dat ik omringd was door woeste bergen en gletsjers was er de eerste dagen geen enkel geluid te horen. Echt niets. Geen wind, geen vogels. Alleen af en toe het geluid van een krakende gletsjer aan de overkant van het dal. Hoewel ik het door de inspanning meer dan warm genoeg had, kreeg ik daar toch telkens weer kippenvel van.
Hoe heb je deze performance vastgelegd?
De eerste dag van de performance was er een fotograaf mee. We hadden veel geluk gezien er die dag geen wolkje aan de hemel was. En bovendien nog eens zeven graden warmer dan het gemiddelde.
Je hebt je project ook voor een stuk gefinancierd met crowdfunding. Wat waren je ervaringen daarmee?
Vroeger had ik al eens een crowdfunding opgezet die niet echt goed verlopen was. Dus aanvankelijk was ik wat terughoudend om het een tweede keer te proberen. Maar uiteindelijk heb ik mij daar toch kunnen overzetten. Door het deze keer over een andere boeg te gooien ben ik er toch in geslaagd om mensen mee te krijgen in het verhaal. Het was ook een project dat bij veel mensen tot de verbeelding sprak. Met een succesvolle campagne als gevolg.
En wat nu? Nieuwe plannen?
Het project Closed Until Further Notice heb ik recent afgewerkt. Dat is een installatie van 28 kleurrijke winkel luiken gemaakt van klei. Voor dit project ging ik de straten van Brussel op, waar ik 28 jonge vluchtelingen een simpele vraag stelde “Wat zou je geworden zijn als je je land niet had moeten ontvluchten?” Hun antwoorden werden vervolgens gegraveerd op de achterkant van deze luiken van klei. Achter elk luik schuilt een verhaal van een persoon die zijn dromen en ambities moest opgeven vanwege oorlog of conflict. De kleuren, patronen en het medium zijn geïnspireerd op een stijl die vaak in het Midden-Oosten te zien is. Dat is de regio waar de 28 mensen die ik heb geïnterviewd vandaan komen. In de originele opstelling staan alle luiken naast elkaar en stellen ze een winkelstraat voor waarin alle luiken gesloten zijn. Aangezien veel van deze winkels gesloten blijven until further notice.
Ik denk eraan om de werken tentoon te stellen in mijn studio in Brussel. Het is immers niet gemakkelijk om een goede plek te vinden om dergelijk werk te tonen.
In maart komt er een vervolg van dit project, dat ik zal realiseren in California. Met migranten, vluchtelingen die van zuid naar noord trekken op zoek naar een beter leven. Gezien hun situatie anders is ben ik benieuwd wat hun antwoorden zullen zijn.
Naast mijn creatieve heeft ook mijn mercantiele geest niet stilgezeten. Op mijn nieuwe website kunnen bezoekers niet alleen kennismaken met mijn werk, maar het ook kopen. Dus neem gerust een kijkje op www.florisboccanegra.com
- Rens Cools: kunst als meta-taal, en de podcast als kunstwerk - december 11, 2024
- Nachtdieren: een dialoog tussen licht en schaduw - november 27, 2024
- Middernacht in een perfecte illusie, de vervreemde schoonheid van Michiel Deneckere - oktober 28, 2024
