Oliver Lenaerts slaat bruggen tussen kunst en recht

Posted By Yves Joris

Wanneer ik zijn bureau/atelier betreed, overvalt me een duaal gevoel. Ben ik nu op pad om een artistieke advocaat te interviewen of een juridisch geschoold kunstenaar? Ik besef na de eerste minuut dat ik me geen zorgen hoeft te maken en dat beide werelden perfect in elkaar overvloeien. Oliver Lenaerts heeft een unieke carrière opgebouwd op het snijvlak van kunst en recht. Met een juridische achtergrond die zich uitstrekt van de advocatuur tot de bankensector, en een diepgewortelde passie voor kunst, heeft hij zichzelf opnieuw uitgevonden als kunstenaar en kunstverzamelaar. Zijn werk, zowel artistiek als literair, verkent de complexiteit van juridische en maatschappelijke thema’s door de lens van kunst. In dit uitgebreide interview deelt Oliver zijn verhaal, zijn visie op de kunstwereld en de onmiskenbare rol van recht in kunst en cultuur.

Oliver Lenaerts vond zijn eerste liefde niet in de rechtszaal, maar in de kunstgalerijen van zijn jeugd. “Ik kocht mijn eerste kunstwerk toen ik zestien was,” vertelt hij met een glimlach. “Het kostte me 500 euro, en vanaf dat moment wist ik dat kunst een belangrijk deel van mijn leven zou worden.”

Na een succesvolle carrière als advocaat bij een financiële instelling besloot Oliver dat het tijd was voor verandering. Hij wilde zijn juridische expertise combineren met zijn artistieke passie. “Na de verkoop van Fortis heb ik me volledig gericht op mijn kunst,” legt hij uit. “Ik behaalde mijn master in de kunsten en begon te werken aan projecten die de grenzen tussen kunst en recht verkennen.”

Inmiddels heeft Oliver niet alleen talloze kunstwerken gemaakt, maar ook diverse boeken geschreven over kunstrecht. Zijn unieke perspectief als jurist en kunstenaar biedt diepgaande inzichten in de hedendaagse kunstwereld.

Juridische thema’s als inspiratiebron

Oliver werkt op de raakvlakken tussen kunst en recht ofwel beeld en taal. Hij is een beeldend vertaler; zijn werk wordt doorgaans door rechtstaal gegenereerd. Wat hij schep opent de weg naar een zee van associaties en het werk doet ook wel eens glimlachen. Humor en relativering vindt hij onmiskenbaar belangrijk. Woord en beeld vinden het ontzettend goed met elkaar zodat ze in zijn oeuvre met regelmaat samen voor volstrekt onverwachte en originele associaties zorgen en dat hun samengaan vaak “symbiose” wordt. Mijn vroege werken waren vooral houtskooltekeningen, herinnert hij zich. Een van zijn bekendste houtskooltekening is getiteld ‘Battle of the Forms’. Er is juridisch sprake van een “battle of the forms” wanneer ondernemingen elk hun eigen algemene voorwaarden overmaken, met de bedoeling om de overeenkomst in kwestie exclusief door de eigen voorwaarden te laten beheersen. Het naast elkaar plaatsen van tekst en beeld creëert een conceptuele spanning alhoewel het niet duidelijk is welke van beide het andere beïnvloedt behalve dat ze beiden deelnemen aan het artistieke proces.

Zijn oeuvre, vervolgt Oliver, is doorheen de jaren geëvolueerd tot conceptuele kunst waarbij ik streef naar kernachtigheid en vormelijke aantrekkelijkheid. Ik tracht de bezoeker aan te sporen tot een moment van reflectie rond de symbiose tussen beeld en rechtstaal die van de bezoeker vereist dat hij tussen de regels leest..

Deze interesse in de juridische wereld is niet toevallig. Oliver gebruikt zijn juridische achtergrond om complexe maatschappelijke en juridische thema’s te verkennen en toegankelijk te maken voor een breder publiek. “Ik wil mensen bewust maken van hoe recht ons dagelijks leven beïnvloedt,” zegt hij. “Mijn kunst is een manier om die vaak abstracte kwesties tastbaar en begrijpelijk te maken.”

Van traditionele technieken naar conceptuele kunst

De overgang van traditionele houtskooltekeningen naar conceptuele kunst was voor Oliver een natuurlijke evolutie. “Ik wilde verder gaan dan traditionele technieken en nieuwe materialen en ideeën verkennen,” vertelt hij. “Conceptuele kunst geeft me de vrijheid om juridische thema’s op een abstracte en speelse manier te onderzoeken.”

Een ander voorbeeld hiervan is zijn werk over oliefilters in de automobielindustrie, waarin hij complexe economische en juridische relaties visualiseert.

“Oil Filters For More Power”, 2024

“Het is niet alleen esthetisch aantrekkelijk, maar ook inhoudelijk rijk,” legt hij uit. “Het geeft een nieuwe dimensie aan hoe we juridische en economische thema’s kunnen begrijpen.”

De wereld als bron van inspiratie

Inspiratie voor zijn werk haalt Oliver uit de wereld om hem heen. “Tentoonstellingen en galeriebezoeken, zowel lokaal als internationaal, helpen me om nieuwe ideeën op te doen,” zegt hij. Steden zoals Brussel, Antwerpen en Düsseldorf zijn belangrijke bronnen van inspiratie voor hem vanwege hun rijke kunstscene. Ook juridische opdrachten in andere sectoren inspireren. Zo is het werk Oil Filters for More Power tot stand gekomen door juridische opdrachten als jurist in de automobielsector. Door typische materialen uit de automobielsector om te zetten in halters in verschillende standaarden maakt hij de associatie met de markmacht die artist estates hebben op de kunstmarkt via standardisatie en certificatie. Een andere inspiratiebron was zijn verblijf als jurist in het Rijksarchief waar hij als jurist werkte rond data. Dit leidde tot kunstwerken waarin onzichtbare data werden omgevormd tot tastbare fysieke werken die de uitdagingen van het informatie tijdperk visueel weergeven. Kunstwerken zoals “Reuse of Open Data” zijn als het ware een legkaart voor de uitdagingen van de onzichtbaarheid van dataomgeving die vertaald worden – via creatieve bemiddeling – in tastbare fysieke objecten.

“Reuse of Open Data”, 2024. (gegevensdrager van een PC diskette, koord, gouden verf and messing pluggen omgevormd tot een halsketting)

Daarnaast blijft Oliver altijd op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen in zowel de kunstwereld als de juridische sector. “Deze bredere context is iets wat ik ook probeer te vangen in mijn boeken,” legt hij uit. Zijn rol bij Contour Law biedt hem de mogelijkheid om direct in contact te staan met inspirerende werken en artiesten, wat zijn werk als kunstenaar en verzamelaar verder voedt.

De Cruciale Rol van Juridische Kennis in Kunst

Als kunstverzamelaar speelt Olivers juridische kennis een cruciale rol. “Ik gebruik mijn juridische achtergrond om kunstwerken te beoordelen op hun juridische en economische waarde,” vertelt hij. “Het helpt me om verstandige beslissingen te nemen bij aankopen en om te navigeren in de vaak complexe wereld van kunstveilingen. Juridische kennis is essentieel om de integriteit van de collectie te waarborgen en uit te breiden,” legt hij uit. Zijn boeken bieden ook praktische tips en juridische adviezen voor andere verzamelaars, wat zijn streven naar een beter begrip van de kunstwereld verder onderstreept.

De Toekomst van Kunst en Recht

Oliver ziet een groeiende behoefte aan gespecialiseerde juridische kennis binnen de kunstsector. “Kunstenaars, galerijen en musea hebben steeds vaker te maken met juridische vraagstukken zoals copyright, contracten en internationale regelgeving,” zegt hij. “Ik geloof dat mijn werk bijdraagt aan een beter begrip van deze kwesties.”

Hij hoopt dat zijn kunst mensen inspireert om na te denken over de rol van recht in de kunstwereld. “Er zijn steeds meer mogelijkheden voor samenwerking tussen juristen en kunstenaars,” voorspelt hij. “Dit kan nieuwe perspectieven bieden op complexe juridische en maatschappelijke vraagstukken.”

De kunstcollectie bij Contour Law is een levend bewijs van deze kruisbestuiving. “De invloed van recht op kunst staat hier centraal,” zegt Oliver trots. Zijn werk en visie benadrukken het belang van juridische kennis voor het begrijpen en waarderen van kunst in de moderne wereld.

Oliver Lenaerts heeft een unieke plek ingenomen in de wereld van kunst en recht. Zijn werk als kunstenaar, schrijver-expert en verzamelaar toont aan hoe deze ogenschijnlijk verschillende velden elkaar kunnen verrijken en versterken. Met zijn diepgaande kennis en passie blijft hij bijdragen aan een beter begrip van de rol van recht in onze samenleving, en inspireert hij anderen om hetzelfde te doen.