“Ze komt eraan,” stelt Stef Van Bellingen me gerust. We zitten in de prachtige herenwoning van kunstencentrum WARP in hartje Sint-Niklaas. Het winteruur is net ingegaan. De avond kruipt sneller de stad in. Ines komt met de trein uit Berchem. Haar dagjob bij een klantendienst zit erop. Een jonge vrouw met blonde dreadlocks en tattoos op beide armen komt binnen. Stoere look, denk ik, tot ze glimlacht en dan komt een Scandinavische prinses tevoorschijn. Een mooi gezicht met sterke gelaatstrekken, net zoals haar portretten van vrienden en familie.
Ines vertelt fier over haar opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen waar ze gevormd werd tot een klassiek geschoolde schilder. In 2018 volgde een master na master in beeldend onderzoek. Tijdens haar jeugd in Finland tekende en aquarelde Ines al graag. Een wereld ging voor haar open toen ze als vijftienjarige met haar mama een bezoek bracht aan de kunstacademie in Antwerpen. Hier wou ze studeren! Ze ging voor haar droom. Acht jaar woont ze ondertussen in België. Vorig jaar bood Stef Van Bellingen haar een residentie aan bij WARP. Haar portretten sluiten perfect aan bij de kunstwerken van de vorige eigenaar Jan Buytaert. Hij schonk zijn herenwoning aan het kunstencentrum.
Uncanny
We starten onze wandeling door het herenhuis langs de aquarellen van mannen en vrouwen. “Ik word daar ongemakkelijk van“, is de interessante reactie van een toeschouwer bij het zien van de portretten. De weggelaten ogen roepen uiteenlopende emoties op. Ze veroorzaken op zijn minst nieuwsgierigheid.
Met de reeks The Likeness is Uncanny zoekt Ines het uncanny, ‘geheimzinnige’ gevoel op. Door ogen, neus of andere delen van het gezicht weg te laten, veranderen mensen in mysterieuze wezens. De geportretteerden zijn nochtans bekenden, zoals haar zus met het lange zwarte haar, vrienden en ook Ines zelf. Zij beeldt zichzelf af met een sluier over het gelaat. Het koele en sobere kleurgebruik onderstreept de afstandelijkheid en is in contradictie met de warme vriendschaps- of familieband.
“Het weerspiegelt het gevoel van ergens bij te horen en toch ook weer niet“, vertelt ze als ervaringsdeskundige, zwevend tussen de Finse en Belgische identiteit, “hoor ik erbij of niet?” Haar figuren bevinden zich ook in die tussenruimte. Ines speelt graag met de spanning tussen de toeschouwer en het werk. Ze omschrijft zichzelf als een introvert persoon met een grote interesse voor de psyche van andere mensen. Graag sociaal maar daarna nood aan ruimte in haar eigen cocon om het menselijke gedrag te verteren en te analyseren.
The double: A psychoanalytic Study van Otto Rank bracht haar op het pad van de dubbelganger. Als symbool van het onderbewustzijn, de relatie van de mens ten opzichte van zichzelf. Door de spiegel, de ogen weg te laten krijgen haar figuren een mentale afwezigheid over zich heen. Deze bevreemding vond ze ook terug in Freuds essay The Uncanny, over de primitieve angst voor het verliezen van de ogen.
Family & Friends
Haar zus duikt regelmatig op in het werk. Bijvoorbeeld in Hiding, met de armen als een beschermend schild opgeworpen voor het gelaat. Als ik jou niet zie, kan jij mij niet zien, lijkt ze te zeggen. Uitgevoerd in aquarel op papier zoals veel van haar werken. Maar ze schittert ook in olieverf. “Dit werk is verkocht”, vertrouwt ze me toe. Dezelfde enigmatische sfeer zit deze keer verpakt in een warm deken van herfstkleuren. “Ik werk heel graag met gebrande siena als onderlaag”. Op bepaalde plaatsen in het schilderij piept de bruine laag tevoorschijn doorheen het bladerdek. Ines brengt het onderbewustzijn tot bij ons langs de wegkijkende ogen van de vrouw.
Een andere techniek die Ines gebruikt is het vervagen van de achtergrond. Door een subtiele filmische beweging transformeert ze een portret in een bevreemdende sfeer. Mensen lijken te vervagen naar een andere wereld. De films van David Lynch en Tarkovski brachten haar inspiratie, maar ook voor de werken van Francis Bacon en Christian Rex van Minnen heeft ze veel bewondering.
“Je schildert opvallend veel portretten van jonge mensen”, merk ik op. “Inderdaad,” reageert ze verwonderd, “ik maak fotoshoots van mijn vrienden als basis om het portret te schilderen. En in feite schilder ik zo ook een stuk van mezelf in het werk.” Ik vraag naar het moment waarop voor haar duidelijk werd dat portretten haar ding zouden zijn. “Ik heb altijd graag mensen getekend en geschilderd, hun gelaatstrekken bestudeerd. Iedereen heeft iets herkenbaars.” Persona 2017 beschouwt ze als een sleutelwerk.
Ze vertelt enthousiast over haar nieuwe plannen. Deze zomer trok ze naar Helsinki om foto’s te nemen van haar vrienden in de prachtige Finse natuur. Ze zullen als inspiratie dienen voor een nieuwe reeks in olieverf, want ze wil schilderen, schilderen en nog eens schilderen. Ik ben heel nieuwsgierig naar wat deze jongedame nog op doek of papier zal toveren.
warp-art.be
www.ineslaukkanen.com
