‘Weerstand is nutteloos’… Gideon Kiefer in Polen

Posted By Frederic De Meyer

Er kan veel gebeuren op het kleine oppervlak van een schilderij. Terwijl gebeurtenissen in het bewuste leven netjes in opeenvolgende categorieën worden onderverdeeld en vooral met oorzaak-gevolgrelaties worden gerangschikt, lijken deze op een schilderij te imploderen, losgerukt van tijd en logica.

De nieuwe reeks van Gideon Kiefer wordt niet toevallig voor het eerst tentoongesteld in Polen, waar zowel de geschiedenis als de actualiteit zwaarder lijken te wegen dan in andere Europese landen. Het zijn precies deze twee elementen — geschiedenis en actualiteit — waarmee Gideon door zijn werk jongleert, alsof hij ze wil samenbrengen in één samenhangend en eenduidig beeld.

Ook in deze nieuwe reeks gebeurt er van alles tegelijk. De militaire artefacten verwijzen duidelijk naar de latente dreiging die Polen voelt door de oorlog aan haar grens, maar ze wijzen ook op het onwankelbare verzet dat deze dreiging juist oproept. Dat Gideon dit beeld van de Poolse actualiteit vermengt met jeugdherinneringen, waarin onschuldige oorlogspelletjes tussen vrienden altijd eindigden met een vredesakkoord, kan gezien worden als een teken van hoop op een positieve afloop van de oorlog, hoe ondenkbaar dat nu ook lijkt. Tegelijkertijd verwijst dit naar de wanhopige pogingen om, net als Polen, uit de chaos van gebeurtenissen uit het verleden en tegen de stroom van entropie in, een schijn van een eenduidige identiteit te destilleren.

“Laat je inlijven bij Kiefers strijdmacht en maak kunst!”, klinkt de strijdvaardige oproep bij de tentoonstelling. Kan kunst dan dienen als wapen tegen de oorlog zelf, alsof het conflict via kunst zou kunnen verdwijnen? Het lijkt een wat naïeve gedachte, maar daarom niet per se zinloos. “The ones that are crazy enough to think that they can change the world are the ones who do,” zei Steve Jobs ooit. In die zin tonen kunstenaars ons misschien de weg, en is kunst niet enkel een medium, maar de boodschap zelf…