Ik vind het steeds boeiend en verrijkend om naar presentaties van pas afgestudeerden aan een of andere kunstacademie te gaan kijken. De vragen die opkomen nog voor je je opmaakt om op stap te gaan, blijven wat mij betreft nagenoeg dezelfde: hoe vernieuwend zijn ze, of durven ze te zijn, of hoe ‘klassiek’, en ligt dat dan aan een bepaalde schroom, een intrinsieke bedeesdheid eigen aan studenten, of aan het feit dat ze door leraars in het gareel worden gehouden, gemuilkorfd in een rigide denkpatroon? Intuïtief zou je verwachten dat er geen remmingen zijn voor deze kunstenaars. Velen staan nog aan het begin van een onzekere ‘carrière’, die slechts enkelen volledige voldoening zal schenken. Kan je ze van meet af herkennen, dezen die het ‘gaan maken’? Het antwoord luidt steevast en resoluut: neen! Al zeker niet in dit stadium van hun oeuvre, dat vaak nog zoveel richtingen kan inslaan. Misschien ligt daar juist de schoonheid in, de poëzie van zo’n presentaties: ze bieden een inkijk in potentiëlen, in mogelijkheden tot ontstaan, eerder dan in zekerheden. Je voelt vaak nog hun aarzelingen, hun aftasten, hun fundamentele twijfels. Een prille kiem van een voor de mensheid nog onbekende plant, met nog onbekendere groeipatronen, zeker voor henzelf.
Ik wijk af.
Onlangs ging ik naar het KASK in Gent, waar de Masters (in-spé) in Fotografie hun werk presenteerden, onder curatorschap van Sofie Crabbé, die hen voorafgaand een vijfdaagse workshop bood om grondig(er) over hun kunstpraktijk na te denken: wat is de essentie van hun werk, hoe presenteren ze zich aan het publiek, en, misschien het belangrijkste, hoe formuleren ze al deze elementen tot een coherent geheel, een identiteit? Als kunstenaar, welterverstaan.
De vraag stelt zich misschien in dubbelvoud met een medium als fotografie. In een tijd waarin eenieder met een smartphone in de broekzak, met ingebouwde Zeiss-lens en alle mogelijke apps om zijn kiekjes instant te bewerken, zich als vanzelf fotograaf placht te noemen, hoe leg je in godsnaam een eigen stempel nog op, hoe bouw je een eigen artistieke identiteit?
do not be embarrassed. do not be afraid
do it verwijst naar het opmerkelijke tentoonstellingsconcept van curator Hans Ulrich Obrist en kunstenaars Christian Boltanski en Bertrand Lavier, bedacht in 1993. Ze nodigden kunstenaars uit om open instructies voor kunstwerken te formuleren. Ook nu nog kan het publiek deze instructies vrij interpreteren en wereldwijd uitvoeren. Sofie Crabbé vroeg de studenten om aan de slag te gaan met een instructie van de Amerikaanse kunstenaar en schrijver Paul Chan en meer specifiek Chan’s baseline: Do not be embarrassed, do not be afraid.
Dat Sofie Crabbé dit als uitgangspunt nam voor de KASK Masters, krijgt in het licht van de huidige omstandigheden een specialere connotatie, maar vormt evenzeer de basis van haar advies aan deze kunstenaars: doe wat je denkt te moeten doen, zonder schroom, zonder limiet.
In welke mate ze dit advies hebben opgevolgd valt uit de tentoonstelling moeilijk te achterhalen. Vast staat dat het advies tot heel diverse kunstuitingen leidt, ook binnen de ‘begrenzing’ van het medium fotografie.
(foto’s: zaalzicht © Lars Duchateau)
Een bloemlezing
Zo kan je alledaagse beelden herdopen tot een installatie, zoals Victor Roelens deed in zijn monumentale mozaïek opt zwarte achtergrond (Bitterzoet), met hier en daar een video in plaats van een foto, en die een reflectie wil bieden over de paradoxale gevoelens die we puren uit ons al bij al banale leven. Reflectie over het bestaan kom je nog wel meer tegen bij deze kunstenaars. Zo ook bij Nick Somers, die een soort onderzoek voerde naar magnetische velden, aan de hand van personen die hier hypergevoelig aan blijken te zijn (Humans seem to be an exception),. Het werk balanceert mooi tussen wetenschappelijke studie en maatschappelijke reflectie. Barbara Debeuckelaere biedt dan weer een andere reflectie over de menselijke aard, en het fragiele evenwicht tussen werkelijkheid en fictie (Welcome to the desert of the Real). Haar foto’s uit het Roemeense dorp Slobozia, waar een of andere lokale magnaat de hele set van de Amerikaanse serie Dallas liet namaken -om er zijn eigen show rond de decadente nawassen van het ongeremde kapitalisme in te beleven, al dan niet bewust van de ironie die in deze poging vervat ligt? Uit de beelden zal je het antwoord niet kunnen opmaken. Maar leven we niet allemaal in deze waan, op een of andere manier?
(foto’s: zaalzicht © Lars Duchateau)
Eye-catcher
Zonder afbreuk te willen doen aan de merites van alle andere kunstenaars in deze tentoonstelling, maar bij deze Neoza Goffin merk je onmiddellijk dat er iets anders gaande is. “Van een hogere orde”, zo je wil, al mag je dit deze keer vrij letterlijk interpreteren. Haar foto’s -en bijhorende video- vormen uitwassen van een spirituele zoektocht die ontstond tijdens een sabatical leave. Centraal staat het concept Unalome, een Boeddhistisch teken dat de moeilijke weg weergeeft om naar verlichting te komen.
Meer nog dan de weg ernaartoe, tracht Neoza een beeld te schetsen van hoe deze verlichting eruit zou zien, had ik de indruk: een staat van zelfacceptatie, waarin alle religies zouden samensmelten, waarin eenheid door iedereen op eenzelfde manier zou worden ervaren, zij het op verschillende wijze, elk met zijn eigen eigenheid.
Het zal sommige lezers wat zweverig overkomen, misschien, maar Neoza heeft alleszins een heel eigen weg gevonden om haar centrale idee, haar toekomstvisie, haar wensdroom, op overtuigende manier te visualiseren, en via dit medium te delen met de kijker. Of je al dan niet ontvankelijk bent voor diepgaandere spirituele gedachten, het mag niet uitmaken om de boodschap te ontvangen. Of, zoals de centrale gedachte doorheen deze tentoonstelling luidt:
do not be embarrassed.
do not be afraid
(foto’s: zaalzicht © Lars Duchateau)
- ‘Met niets dan tijd’ Karel Dierickx in al zijn facetten tot 22 december bij Francis Maere - december 21, 2024
- Open atelierdag Simon Verheylesonne, een uitgelezen kans om in het hoofd te kijken van een boeiende kunstenaar - december 18, 2024
- Vier kunstenaars en de zichtbare afwezigheid… Kunst voor fijnproevers bij 10a in Otegem - december 17, 2024
januari 13, 2021
Wawh ….. zo mooi beschreven Frederic ….. heb de tentoonstelling ook gezien , maar na het lezen van je “bloemlezing “ kijk ik er weer een beetje anders naar ! Super
januari 17, 2021
Een echte bloemlezing waardig. Ik krijg onmiddellijk zin om deze tentoonstelling te zien. Kan iemand mij zeggen waar die te bezichtigen is ? Is dit in de mooie ruimtes van de opleiding? Louis pasteurlaan?
Bedankt !
The Real Person!
The Real Person!
januari 18, 2021
Dag Marie, vorige week was de laatste dag van de expo vrees ik, maar er komt hier binnenkort een 360° virtuele rondkijk, dus blijf ons volgen!