“Bokashi” Elke Desutter & Jo Michiels combineren hun visie op (zelf)censuur in een knappe expo

Posted By Frederic De Meyer

Soms ‘vinden’ kunstenaars elkaar toevallig, maar voelen ze intuïtief aan dat hun werk uit eenzelfde bron ontspruit, en een zelfde koers vaart. Elke Desutter en Jo Michiels kennen elkaar al langer, van toen ze beide nog onderdak vonden in een atelier van Nucleo. Wanneer in 2019 Arts Flanders Japan een open call lanceerde voor kunstprojecten die samen met Japanse kunstenaars zouden worden opgezet, aarzelden ze dan ook niet hun kandidatuur te stellen. Na talloze contacten met Japanse kunstenaars, en behoorlijk wat voorbereidingswerk, kregen ze te horen dat hun project het niet haalde. De ervaring stemde hen niettemin om verder na te denken over hun respectieve kunst, en de verbanden ertussen. Dit denken heeft geleid tot hun huidige expo Bokashi in Zebrastraat.

Wanneer ik hen bezoek zijn ze volop bezig met de opbouw. Het blijft een fascinerend gegeven, en 3 dagen voor de opening zijn nog niet alle stukjes van de puzzel gelegd. Niettemin zijn de grote krijtlijnen uitgetekend, en wat duidelijk is is dat deze gemeenschappelijke expo ondubbelzinnig de verwachtingen waar maakt: in vraag stellen hoe de maatschappij omgaat met censuur. Het is een interessante, niet geheel vrijblijvende kronkel die zijn weg vindt in de subtitel ‘zelfcensuur’.

Jo Michiels

Zichzelf censureren doen ze allerminst, zij het elk op een andere manier. Jo gebruikt pornobeelden als basismateriaal, die hij laag na laag tot een ultiem niveau van abstractie brengt, hoewel hij de laatste tijd het figuratieve aspect meer laat doorsijpelen in zijn beeldtaal -een omgekeerde beweging vergeleken met de evolutie van de meeste kunstenaars, die doorheen hun carrière steeds meer naar verdere niveaus van abstractie neigen. Tegendraads dus. Al blijft het soms raden naar zijn beeldtaal, een gegeven waar hij duidelijk mee speelt, in groeiende mate door de titels die hij zijn werken biedt, en vaak provocatiever zijn dan zijn -verhulde- werken zelf. Zijn ogen blinken wanneer hij over de reacties van de kijker spreekt wanneer deze de titel van het werk ontdekt. Het zegt veel over de impact die hij op de kijker wil hebben, deels verrassing, deels confronterend.

Elke Desutter

In vergelijking oogt het werk van Elke meer expliciet. Geslacht- en andere lichaamsdelen, al dan niet in contact met elkaar, zijn min of meer duidelijk herkenbaar. Het is niettemin gelaagd werk, gezien ze deels deze fysieke, vaak in taboe vertoevende delen, wil ‘objectiveren’, vervormen tot een eigen, nieuwe beeldtaal, deels ook om te onderzoeken waar de grenzen van de censuur liggen waar de meest populaire sociale media ons toe beperken. In zekere zin zoekt ze naar de essentie van de algoritmes die meer en meer ons leven -trachten te- bepalen, of alleszins beslissen over wat we al dan niet te zien krijgen. Een lichaamsdeel wordt hier eens gecensureerd, daar dan weer eens anders geïnterpreteerd door een, pakweg, Facebook, en wordt wel gepubliceerd. Soms houdt het onderscheid helemaal geen steek. Het stelt ergens een wezenlijke vraag: waarom is het lichaam, het vleselijk menselijk contact, zo’n taboe geworden? Alles wijst er op dat onze voorouders daar veel minder problemen van maakten Vanwaar de huidige, groeiende preutsheid dan?

Symbiose

Meer nog dan hun individuele talent en specifieke invalshoek, valt op hoe het werk van beide in symbiose een intrigerende combinatie vormen. Dat vertaalt zich voornamelijk in de ruimtes op de gelijkvloers, waar ze een aantal werken van elkaar combineren tot aparte composities, waarin het thema van de expo -zelfcensuur- als in spiegelbeelden wordt gebracht (abstract vs. expliciet). De combinaties kwamen voort uit een lange -en speelse- zoektocht doorheen elkaars oeuvre, op zoek naar kleuren, vormen, thema’s die hun werk verbindt.

Een ludieke werkwijze die in dit geval alleszins tot verrassende -en oogstrelende- composities leidt.